Oorlogsherinneringen van Dora de Wit

Dorothea Johanna Margaretha de Wit

Persoonsinformatie
Volledige naam	Dorothea Johanna Margaretha de Wit
Roepnaam	Dora
Geboorteplaats	Schijndel
Geboortedatum	12 mei 1921
Overl.plaats	Venlo
Overl.datum	17 april 2021
Partner(s)	Henri Roger Maria (Hans) van Tulder

Oorlogsherinneringen van Dora de Wit ^[1]^[2][bewerken | brontekst bewerken]

Dora de Wit, dochter van Adrianus de Wit en Margaretha Maria Dito geboren in 1921 in Schijndel, heeft de periode van de oorlog vanaf 17 september 1944 tot en met 29 april 1945 opgetekend in een dagboek. Een dagboek in de vorm van brieven; brieven naar haar verloofde Hans en zijn zus Agnes. Op 9 oktober 1945 trouwde Dora met haar Hans in Schijndel. Zij vestigden zich in Arnhem en later in Venlo.
Brief van Dora aan Hans en Agnes in september 1944, voor en tijdens de bevrijding van Schijndel.

Aan Hans en Agnes.

Zondag 17 september 1944.

Eindelijk de lang verwachten. Jullie zullen het wel gehoord hebben. Vanmorgen onder de H. Mis van half acht waren ze al aan het vliegen. Om half elf werd het druk in de lucht. Overal werd geschoten.
We hadden net gegeten en opgewassen, ongeveer half twee, toen op straat een luid gejuich opging. Amerikaanse vliegtuigen vlogen hier ontzettend laag over. De hele straat stond opgewonden met zakken etc. te wuiven. Het werd zo raar bij je vanbinnen; je zou kunnen juichen en springen en tegelijk huilen. Je wist gewoon niet wat je overkwam.
Toen zagen we parachuten, witte, oranje en groene. Vooral boven Sint-Oedenrode zag het er zwart van. Op de hoogte van Koeveringsche Dijk kwamen ook veel parachutes omlaag. Direct toen we het zagen zijn juffrouw Van Rosmalen en ik met de fiets die kant op gegaan om te proberen het eens nader te bekijken. Wij zijn de Rooijsche Dijk afgefietst en na even zoeken hadden we de Amerikanen gevonden. Overal liepen er een paar zover als je kon zien. Doodkalm stonden ze zich aan te kleden, ze voelden zich zo veilig schijnbaar of er uren in de omtrek geen Duitsers te bekennen waren. Wij vroegen of wij ze ergens mee konden helpen maar dat was niet nodig. Ze hadden alles bij zich. Wij kregen (ik was met Miek van Roessel) ieder een lekkere camel sigaret en daarna kreeg ik nog een heel pakje. Ik heb er een paar weggegeven, maar de rest is voor Hans. Ik heb een grote oranje parachute meegebracht als herinnering. O, ik kan lang niet alles schrijven. Ik zal wel proberen alles te vertellen. Ons leger is al flink in actie. Veghel en Sint-Oedenrode zijn al bevrijd, zegt men. De brug bij Heeswijk is bezet. Bob heeft per radio contact moeten zoeken met de troepen in Sint-Oedenrode. Jan en Jaap hebben ook geholpen.
Henk van Roessel was aan het helpen met gewonde parachutisten, die ongelukkig terechtgekomen waren, toen daar opeens een Duitse wagen aan kwam rijden, waar tot zijn grote verwondering Nol (zijn oudste broer) in zat, naast hem een Amerikaan. Ze hadden al twee krijgsgevangenen. De soldaten van het Damianengesticht gaven zich zo over.
Het is een fantastisch gezicht al die parachutes uit die vliegtuigen te zien komen. Honderden en honderden. Iets om je hele leven nooit meer te vergeten. Dat had je mee moeten maken.

Maandag 18 september 1944 1 uur 30 n.m.

Vannacht en vanmorgen hebben ze hier in de buurt van de spoorlijn flink geschoten. De Duitsers rijden hier maar op en neer. Men zegt dat de Amerikanen van Boxtel af langs de spoorweg oprukken. Wat er eigenlijk allemaal gebeurt weten we niet. Vanmorgen heeft het geregend. Nu schijnt de zon gelukkig weer. Zojuist waren er vliegtuigen in de lucht. Nu is het weer stil. We verwachten vanmiddag toch wel weer een nieuwe zending. Vooral zullen ze materiaal nodig hebben.
Wat leven we in een spannende tijd. Ik hoor de vliegtuigen weer….

Avond 9 uur.

Vanmiddag is het ontzettend druk geweest in de lucht. Sommige vliegtuigen waren zo laag dat je in een opening een soldaat zag zitten met een mitrailleur. De paarden van de Duitsers die hier juist doortrokken schrokken zo erg dat ze op hol sloegen en alles rolde van de karren af. De hele straat lag bezaaid met granaten, kistjes met kogels, pakjes, dekens en de gekste dingen. Het leek wel strooiavond op straat. Later hebben ze alles weer opgeraapt.
In de lucht is het nu stil, maar men zegt dat ze ieder ogenblik hier kunnen zijn. Wel hoor je schieten in de buurt. De kleintjes zijn naar bed. Ik heb wel slaap en wat hoofdpijn, maar vind het niet verantwoord om naar bed te gaan.
De beste kleren en schoenen etc. hebben we in het kantoortje gebracht, vooral met het oog op brand. De kelder is onderstut en zo’n beetje ingericht als schuilplaats. De mensen die aan het spoor wonen zijn allemaal weggegaan. Er zijn verschillende huizen op de Rooijsche Dijk en in Eerde in brand geschoten.
Vandaag zijn er verschillende vliegtuigen neergeschoten. Een zag ik waarvan een vleugel er afgeschoten was en recht naar beneden stortte. Er zijn ook ontzettend veel zweefvliegtuigen overgekomen.
Ik weet niet wat voor geruchten jullie allemaal horen. Ik hoop maar dat je je niet ongerust maakt en veel voor ons bidt. O.L. Heer kan ons alleen maar helpen en O.L. Vrouw van Den Bosch zal ons ook niet in de steek laten. Ik ben vol vertrouwen.
Sommige mensen zijn ontzettend zenuwachtig en veronderstellen bij voorbaat al het ergste. Hier zijn ze tamelijk kalm.
Ik heb een dikke pyjama aangetrokken en daarover mijn trainingspak en vest. Dat is lekker warm en kun je je ook goed bewegen. Ik geloof anders dat we er aardig middenin zitten. Vanmiddag hebben we hier verschillende gewonden door zien komen. Een had een doek voor heel zijn gezicht en het bloed liep er overal doorheen. Een lag er, gewond aan zijn rechterschouder, gewoon op een handwagen. Ze wisten niet waar ze ermee naar toe moesten en sjokten met hem op en neer. Het was een naar gezicht. Was die rot oorlog maar achter de rug. Men zegt dat er hier ontzettend veel doden gevallen zijn.
Post komt natuurlijk hier helemaal niet meer. Het licht begint weer te knipperen. Het kaarsje staat al klaar. Gisteren hebben we ook een tijd zonder licht gezeten.

Dinsdag 19 september 1944 8 uur 40.

Het licht was gisteren niet uitgegaan. Om 12 uur gingen we naar bed. Het was zo rustig. Jacq had in de stoel geslapen en heeft van 12 tot 4 uur met Jaap beneden gezeten. Om 6 uur begon het geschut opeens te bulderen. We waren allemaal ineens op. Achter de fabriek brandde het. Het duurde ongeveer een half uur, maar het werd geeneens beantwoord. Verder bleef het rustig. De Duitsers sjouwen heen en weer. Om elf uur hoorden we dat de Engelsen via Sint-Oedenrode naar Veghel trokken. We hoopten al ze vandaag te kunnen begroeten. Om 4 uur werd het weer druk in de lucht. Ik weet niet of er in Arnhem ook zo gevlogen wordt maar het is een prachtig gezicht. Vanmiddag zijn hier twee zweefvliegtuigen in het Hermalen en Elde neergekomen. Vóór in het vliegtuig gaat een klep open en een tank of gevechtswagen rijdt er bemand en wel uit en furt weg, over prikkeldraad en al. Mensen die het gezien hebben zijn er verrukt over. Al het materiaal is dan ook af.
In de levensmiddelenpakketten die de parachutes afwierpen zat van alles, blikjes varkensvlees, kaas, koffie, chocolade, kauwgummy, koekjes, sigaretten, zelfs closetpapier. De parachutes zijn ook schitterend. Die krijg je nog wel eens te zien.
Zojuist hoor ik van Jacq dat volgens de zender ook troepen bij Arnhem en Nijmegen zijn geland. Ik hoop maar dat alles goed is bij jullie.
Omstreeks 5 uur kwamen hier weer veel vliegtuigen over. De moffen paften er weer flink op. Opeens zagen we dat een vliegtuig juist achter de vleugels ging branden. Even later vielen er 6 parachutisten uit. Die moffen schoten erop als gekken. Wij waren razend want dachten dat er mensen aanhingen, maar even later, ongeveer boven Erp, sprongen de piloten etc. eruit. We slaakten een zucht van verlichting.
Zojuist waren ze flink aan het schieten en bombarderen, maar nu is het gelukkig stil.
In Sint-Oedenrode is het volop feest. De moffengrieten hebben ze midden op de markt, op de muziektent onder muziek, kaalgeschoren. In Veghel hebben ze de N.S.B.ers in een schip gezet. In Eindhoven is alles oranje. Hier ligt het al klaar. Zo gauw de Tommies hier zijn komt het voor de dag. Volgens Henk Zijlmans, die zich zondag direct bij de Amerikanen heeft aangesloten en nu in Veghel zit, zouden ze vannacht of morgenvroeg hier zijn.
Vanmiddag om 1 uur hadden de lieve beschermers de lol om zo’n groot kanon bij Van Veghel, je weet wel, dat café op de hoek naar Boxtel, op te stellen, zes schoten te lossen en weer te vertrekken. Het gevolg was natuurlijk dat er geen ruit in de omtrek meer heel was. Het huis van Hub van den Heuvel is totaal ontwricht. Toppunt gewoon. Ze hebben er nog geen half uur gestaan. Een van die granaten is in Eerde op de schuilkelder terechtgekomen, waar de mensen toevallig niet in waren.
Vannacht hebben ze hier anders huisgehouden. De mensen die aan het spoor wonen waren vannacht uit hun huis gegaan omdat het daar vol moffen zat. Bij Van der Schoot hebben ze alles overhoop gehaald. De vloerkleden hebben ze gewoon aan stukken gesneden, de weck uit de kelder gehaald, half opgegeten, de hoeden van de meisjes met jam besmeerd en al derg. vandalisme meer.
We zullen maar naar bed gaan, het is nu rustig en hoop maar dat het vannacht zo blijft en dat we morgen de Engelsen kunnen begroeten.
Bij de Damianenstichting zitten de moffen nog steeds. Ze komen anders hoe langer hoe meer in de knel. Vanmorgen vertelden de Duitsers dat ze gisteren hier 800 man verloren hadden. Twee Amerikanen kosten 117 moffen. Veel mensen zijn vandaag naar Sint-Oedenrode en Veghel geweest. Om zo te zeggen van het ene front naar het andere.

Woensdagmorgen 20 september 1944 9 uur.

De nacht is gelukkig rustig voorbijgegaan en we hebben allemaal rustig kunnen slapen. Vanmorgen ben ik naar de kerk geweest. Op de markt staan nog verschillende wagens met zwaar geschut. Ik hoop maar dat dat rustig blijft en de Tommies vandaag hier komen. Volgens de zender rukt de hoofdmacht op naar Nijmegen. Ik wou maar dat ik bericht van je kon krijgen.

Avond 9 uur 30.

Het was een rustige dag vandaag. Omstreeks 5 uur werd het druk in de lucht, maar veel bijzonders heeft dat, voor zover als wij dat bekijken kunnen, niet opgeleverd. Jan en Jaap zijn vanmiddag met een paar vrienden naar Eerde geweest. Daar liggen de Amerikanen aan de andere kant van de spoorlijn. Bob en Rein Bolsius zijn vandaag samen naar Veghel geweest en hebben daar Amerikanen gesproken en hun materiaal eens bekeken. Echt Amerikaans, zegt Bob.
Jan en Jaap hadden het toch wel benauwd gehad vanmiddag, de granaten spatten boven hun hoofden uit elkaar. Ze moesten telkens dekking zoeken. Vannacht is Eindhoven door de moffen gebombardeerd. Ik krijg zo’n idee dat we nog en hele tijd zo’n toestand houden. Men zegt dat de Prinses Irene Brigade hier de boel zou komen bevrijden. Wanneer zal het eens definitief ten einde zijn?
Ik ga maar vroeg naar bed vanavond, want ik heb een reuze maf. Ik hoop maar dat het rustig blijft. Overdag vind je het lang zo erg niet. Het schieten hoor je al bijna niet meer. De mensen schijnen toch wat rustiger te worden. De vorige dagen stonden ze maar steeds op straat. Nu is het lang zo druk niet meer. Het raadhuis werkt ook niet, maar dat vind ik geen ramp, je zou toch niets kunnen doen.
Steeds meer mensen die bij het spoor wonen, gaan hun huizen uit. Het is zielig als je ze hier allemaal voorbij ziet komen.
Vanavond vroegen de moffen alle mannen naar hun persoonsbewijs. Ze zijn Amerikanen aan het zoeken. Er zouden er hier veel zitten…..?
Van de ondergrondse merk je hier niet veel. In Veghel lopen ze al met geweren en pistolen, zei Bob. De N.S.B.ers hebben ze in het gebouw van de N.C.B. zitten en de moffenmeiden hebben ze onder groot vermaak, ook van de Amerikanen, kaalgeschoren. Ik denk dat die meiden van V.d. Burgt en anderen hier ook in hun piepzak zullen zitten. Wel te rusten.

Donderdag 21 september 1944 1 uur.

Vandaag was het rustig. Vannacht ongeveer half vier zijn ze even aan het schieten geweest en was alles hier heel erg licht. Daarna was het weer rustig.
Vanavond om half zes werd het weer druk in de lucht. Men zegt dat de pantserwagens bij de Groote Doelen stonden. Of ze naar hier komen? Het lijkt wel van niet. Om 7 uur begon er weer een geschut te blaffen. Dat duurde nogal even. Dat ding staat bij Jan van Amstel. Om half tien was het weer bezig en werd het beantwoord. Ik hoop maar dat het vannacht rustig blijft.

Vrijdag 22 september 1944 middag 3 uur.

Het is alweer 3 uur. Vannacht was het erg onrustig hier. Van 12 uur af hebben ze aan een stuk geschoten. De jongens waren allemaal naar beneden gegaan. Papa en moeder ook. Een paar zijn er doorheen geslapen. Ik ben maar rustig blijven liggen, het bed is zo lekker en als je helemaal niet geslapen hebt ben je overdag zo gammel.
Om 7 uur hoorde ik Tijn roepen: “De Amerikanen zijn er”. Bij Pietje Jansen stonden er twee en even later zag je patrouilles door de straat gaan en om half negen lag de straat vol. Het schieten was niet meer van de lucht. Op de Schoot zijn twee boerderijen afgebrand: V.d. Spank en Timmermans. Het regende hier verkoold stro en verbrande takjes, de straat ziet er zwart van. Tanks zijn hier ook al langs gekomen. Wat een kasten zijn dat. Bovenin zaten ze te telefoneren. Ik snap niet dat ze iets kunnen horen. Je wordt bijna doof als ze langsrijden. Wat een lawaai maken die dingen.
Ze hebben al heel wat krijgsgevangenen binnengebracht. De ondergrondse heeft nu ook een geweer of een revolver en doen nu bewakingsdiensten. Henk Zijlmans is ook bij die groep, die hier de boel aan het zuiveren zijn.
Ik vraag me dikwijls af hoe het in Arnhem zal zijn, wanneer zal ik weer eens bericht krijgen? De Amerikanen waar we vanmorgen mee stonden te praten zeiden dat de Koningin volgende week hier zal komen, in Nederland natuurlijk. Zou het waar zijn? En zal dan alles weer normaal worden in een rustig en vredig Nederland? We zijn erg blij maar toch voel je nog geen feestvreugde. Het blijft natuurlijk altijd nog de vraag of het hier rustig blijft. Ze zijn af en toe nog flink aan het schieten, een teken dus dat er nog wel zitten.

Vrijdagavond 9 uur.

Nu is het buiten stil. Tot onze grote desillusie zijn de Amerikanen vanavond weer naar Veghel vertrokken. In totaal hebben ze ruim 300 krijgsgevangenen meegenomen. We snappen er niets van. Het pretje van vandaag kan dus weer eens opnieuw beginnen. De mensen die op de Schoot wonen zullen het allesbehalve leuk vinden. Die hebben vandaag wat moeten meemaken!! In totaal zijn er vijf boerderijen op de Schoot afgebrand en de meeste huizen zijn doorzeefd van kogels. Wij zijn er gelukkig goed afgekomen, maar je kunt niet weten wat er nog gaat gebeuren. We zullen alles rustig en vol vertrouwen overlaten aan O.L. Vrouw van Den Bosch, die zal over ons waken. Het mag anders wel een wonder genoemd worden dat er op de Schoot onder de burgers geen slachtoffers gevallen zijn. O, dat die oorlog nu toch gauw afgelopen mag zijn! Wat verlangen we toch vurig naar vrede.

Zaterdag 23 september 1944 middag 1 uur.

Vannacht was het rustig. Omstreeks half acht begon het opeens te knetteren van granaten. Op acht plaatsen zijn huizen geraakt en veel ruiten zijn er weer kapot. Af en toe hoor je in de verte schieten en komen er nu en dan een paar Duitsers door. Vanmorgen hebben we de weck ingegraven en de kelder helemaal leeggeruimd en het beddengoed erin gelegd.

Avond 10 uur.

De moffen hebben de hele dag weer door de straat gesjeesd. Nu zitten er vliegtuigen in de lucht en af en toe rommelt het eens van een bom of schieten. Papa en moeder gaan vannacht in de kelder slapen met de drie kleintjes. De rest slaapt beneden in de kamer op de grond. Jacq slaapt bij Pijnenburg en Broer bij Van der Wiel. Wat een rare tijd is het toch.
Vanmiddag omstreeks 5 uur hebben vliegtuigen, waarachter zweefvliegtuigen weer nieuwe versterkingen aangevoerd dus kunnen we ze vandaag of morgen wel weer verwachten. Ik hoop maar dat we er zo goed afkomen als tot nu toe. Op de Schoot is het gisteren verschrikkelijk geweest. Dat vergeten de mensen hun leven lang niet meer.
Juffrouw Van Grinsven bleef vannacht ook niet thuis en slaapt nu bij Van Roosmalen.
In Veghel hebben de moffen ook eens huisgehouden. Vanuit Erp hebben ze geschoten. Het klooster en twee straten moeten stuk zijn en heel veel mensen zitten nog in de kelders. Dat beschieten heeft bijna onafgebroken geduurd van gisterenmiddag 3 uur tot vanmiddag 1 uur.
Dikwijls vraag ik me af: “hoe zou het in Arnhem zijn?” Volgens de zender moet daar verschrikkelijk gevochten worden. O, was alles maar voorbij! Wanneer…..?
Bang ben ik gelukkig helemaal niet en ook vol vertrouwen dat O.L. Heer ons door deze nare tijd heen zal brengen. Volgens Cor van Driel (een neef) zijn er vandaag weer parachutisten geland op de Rooijse Heide. Wel te rusten.

Zondag 24 september 1944 1 uur 30.

Vannacht hebben we rustig geslapen, behalve moeder, die kon niet in slaap komen. Ze zegt dat ze de hele nacht getrokken hebben. Vanmorgen zagen we dat het huis van Bolsius van boven tot onder bevolkt was met moffen. Ze trokken met pantserwagens, auto’s en alles hierdoor in richting Veghel. Men zegt dat ze daar door willen breken en zo naar Duitsland willen. Zware kanonnen bulderen de hele dag in de richting Veghel. Ik denk dat die op de Schoot staan. Als er maar geen een hierboven ontploft.
Het is zondag maar niemand is naar de kerk geweest. Gisteren zei mijnheer pastoor dat het niet verantwoord was om naar de kerk te gaan. Men zegt dat ze ook in de toren zitten. Hier vlakbij staat er ook eentje te blaffen.
Zojuist hebben we rozenhoedje gebeden. We waren bijna klaar, toen het zo ontzettend hard ging buiten dat we even in de kelder gekropen zijn. Toch moet het front hier niet ver vandaan zijn want er komen heel wat gewonden hierlangs. De een is door zijn been geschoten, een ander heeft zijn hoofd in het verband zitten. Het is naar om te zien. Toch kan ik er goed naar kijken, vroeger dacht ik altijd dat ik zoiets niet zou kunnen zien. Bij hotel Van Roessel hangt de rode kruis vlag en is de kamer van Dr. Cals als lazaret ingericht.

Zondagavond 9 uur.

De dag is alweer voorbij en hier is alles gelukkig nog goed. Wel dachten we vanmiddag even dat de ruiten eruit zouden vliegen, zo spande het er. Ze zeggen dat de Duitsers bij Veghel doorgedrongen zijn. Ik hoop het voor ons. Laat ze in de Heimat de boel maar kort en klein maken en leegplunderen. Van dat laatste hebben ze ook goed slag.
Op het ogenblik is het buiten rustig, als het vannacht maar zo blijft. ’s Nachts is het altijd angstiger als overdag. Ik vind het een hele geruststelling dat de kleintjes in de kelder slapen.

Maandag 25 september 1944 v.m. 9 uur.

Vandaag is onze benjamin jarig. Vannacht is ze niet goed geworden. Nu slaapt ze in het ledikantje in de kamer. Gelukkig maar dat ze nog niet zo heel veel van weet, anders zou het geen prettige verjaardag voor haar zijn.
Vanmorgen vertelden ze dat de moffen voor het kanaal in Veghel zaten en de Amerikanen aan de andere kant. Ze schijnen er nog niet over te zijn. Dat zou nog wel eens een tijdje kunnen duren en al die tijd zitten wij ermee opgeschept. Ook vertelden ze vanmorgen dat de Engelsen bij Nijmegen over de grens waren. Ik wou maar dat we een radio hadden, dan konden we tenminste iets horen. Vannacht was het nogal rustig. Af en toe een hard schot maar we leven nog en ons huis staat er gelukkig ook nog.

Maandag 25 september 1944 7 uur.

Het wordt hoe langer hoe spannender en angstiger. Vanmiddag werd het plotseling erg. Granaten spatten hier overal uiteen. We zijn meteen in de kelder gekropen. Het ging er verschrikkelijk. Drie mensen die hier op straat liepen werden door de moffen naar binnen geschreeuwd en even later kwamen er ook nog zeven moffen in de kelder zitten.
O, het stikt er nu nog van. Ik geloof zeker dat die ene in z’n broek gedaan had, hij was bijna ook niet weg te krijgen.
Er is een granaatscherf door het dak gegaan. Verschillende pannen zijn eraf. Ook is het steigerhout in de loods op de Wijbosscheweg verbrand. Voor papa is dat natuurlijk heel erg, maar dat kan beter verbranden dan wij.
Ik denk dat ze teruggeslagen worden, want er komt telkens weer wat terug. Wie weet wat we dan nog mee moeten maken…..
Hier tegenover bij Bolsius lopen die hoge mieters af en aan, ze doen net of alles van hun is. De tuin hebben ze helemaal kapot gemaakt. Hoe lang zouden ze nog hier blijven en wanneer zal die angstige tijd voorbij zijn? Dit vraag je je de hele dag af. Wat er overigens voor nieuws is weet ik niet, je hoort ontzettend weinig.

Dinsdag 26 september 1944 v.m. 10 uur 30.

Vannacht hebben we allemaal rustig geslapen, alleen om 1 uur en 5 uur hebben ze geschoten. In de Molenstraat is een voltreffer gekomen en heeft veel schade aangericht. Ook de Stationsstraat heeft een flinke klap gehad. Het komt hoe langer hoe dichterbij. Wat zal het vandaag worden? Was alles maar voorbij.

Dinsdagnacht 12 uur.

Die nare dag is weer voorbij en zit ik bij Mia Geerkens thuis te wachten. Ja, bij Geerkens. Vanmorgen omstreeks 12 uur 30 spookte het van jewelste boven ons huis. Wij zaten allemaal veilig in de kelder, waar we lang ingezeten hebben. Na afloop was er een grote ruit stuk in de waranda en boven op moeders kamer de middelste.
Vanmiddag kwam de wnd. Burgemeester bij de heren officieren van de staf, die hiertegenover zijn en kregen we de aanzegging dat we binnen het uur ons huis uit moesten. Waar naar toe? Bij de zusters was bijna geen plaats meer. Dan maar eens bij Geerkens op de fabriek geprobeerd. Daar zat alles ook al vol maar daar de familie Geerkens ook in de kelder zit, stond hun huis leeg en konden we hier naar toe. Wat waren we blij dat we wisten waar we naar toe moesten.
De kleintjes slapen allemaal. Papa, moeder en Han zullen wel wakker liggen.
Om 7 uur vlogen jagers hier heel laag over en mitrailleerde de zaak. Wat hebben we toen een angst gehad. De kleintjes vooral wisten niet hoe ze het hadden. Een paar keer kwamen ze over. De kogels hoorden we boven ons hoofd tollen, die waren dus door het dak heen gegaan. Zaten we maar veilig in onze kelder. Hier is alleen maar een zolder boven een houten plafond. Toen het afgelopen was zijn we eens gaan kijken. Drie gaten in het dak en nog een paar kogels door het raam. In de straat in de buurt van de fabriek brandde het vanavond als een hel. Het huis van architect Van Liempd is afgebrand. Je hoort hier maar steeds dichterbij schieten. Was het maar afgelopen. Ik ben al een paar keer weg moeten lopen omdat er vlakbij ontploffingen waren; als er maar geen vliegtuigen komen. De fabriek van Jansen de Wit brandde vanavond ook. O, als ons huis er nog maar staat, maar ik ben zo bang. Gisteren hebben we nog wel alle kleren ingegraven die over waren. Enfin, als we het er maar levend afbrengen en niemand kwijt zijn is het goed.
Oei, ik hoor weer vliegtuigen, als ze maar geen bommen gooien.
Tot en met Van Roosmalen moest de straat vanaf de Rooijsche Dijk helemaal ontruimd worden. O, die smerige honden. Ze zeiden dat het een strafmaatregel was. Burgers zouden gisteravond Duitsers doodgeschoten hebben. Onzin natuurlijk, het is alleen maar om ons te pesten. Hoelang zou dat zo nog duren. Het schijnt of er geen eind aan komt. Wat is rust en vrede toch een zegen voor de mensheid. God geve het spoedig weer.

Woensdagmorgen 27 september 1944 7 uur.

De nacht is zonder ongelukken voor ons voorbij gegaan. Het schieten heeft zowat de hele dag geduurd, maar we hebben allemaal nog even rustig geslapen. In de Hoofdstraat in de buurt van het raadhuis zijn granaten ingeslagen en hebben veel verwoest. Het komt steeds meer naar hier.

Donderdag 28 september 1944 12 uur 30.

Gisteren was het tamelijk rustig, dat wil zeggen dat we enkele keren dekking moesten zoeken, maar hier is overigens niets gebeurd.
Vandaag is Hanny jarig. Wat een nare verjaardag. We kunnen enkel maar van ganser harte nog vele jaartjes wensen.
Vannacht hebben we allemaal rustig geslapen. De meesten lagen om 7 uur, anderen om half negen onder de wol. Papa en moeder om half elf en heb ik opgezeten. Jacq kwam om 12 uur bij me zitten. Na 4 uur is het rustig gebleven.
Vanmorgen zijn Jacq, Jaap, Jan en ik naar ons huis wezen kijken. Er is veel kapot, d.w.z. van de ruiten, overigens ziet het er heilig uit vergeleken bij de andere huizen bij ons in de buurt. Veel huizen hebben granaten gehad en zijn half stuk. Hier en daar lagen lijken van vrouwen en kleine kinderen op straat. O, wat was dat een naar gezicht. Ik heb het hier niemand verteld. Niemand kan al die ellende beschrijven. En hoelang zal het nog duren? Hoeveel angst en ellende zal er nog over ons komen? Als we allemaal maar behouden blijven. Wij bidden er telkens vurig om. O.L. Vrouwe zal ons beschermen.
Voorzover we nu weten is er bij ons in de buurt een dode. Een vriend van Jaap: Christ van der Velden. Hij is er diep van onder de indruk.
Dr. Cals is eergisteravond om 7 uur door een bom gedood. Hij wilde juist naar binnen gaan. Vanaf de fabriek van Geerkens tot ons en verder is het een ruïne. Grote gaten in de straat en glas en puin, je kunt er haast niet lopen.
Gistermorgen is het klooster van het Wijbosch onder vuur genomen. Ook de kerk is beschadigd. Kelders blijven haast overal intact. Onze kelder is nog helemaal goed. Hier is geen goede kelder, tenminste hij zit maar een klein stukje onder de grond en aan een buitenmuur. De kinderen weten er gelukkig niet veel van, zij spelen gewoon. Bang zijn ze niet, af en toe zelfs druk, maar wat kan je daar aan doen. Laat ze maar onbezorgd spelen.
De Duitsers zijn ongeveer allemaal weg, maar er staan nog verschillende van die grote kanonnen rondom Schijndel en dat is juist zo gevaarlijk. De Engelsen schieten daarop en zodoende gaat heel Schijndel eraan. Hoelang zal dit allemaal nog duren? Wie had ooit kunnen denken dat wij er zo middenin zouden komen zitten?
Gelukkig dat Jacques bij ons is, we hebben een hele steun aan hem. Hij is tenminste kalm. Broer zit de hele dag op het klooster. Daar zit het ook tjokvol in de kelders.
Het is anders een bof dat we hier zitten. We mogen alles gebruiken wat eten betreft, als we het nodig hebben. Dat is een reuze uitkomst anders hadden we aan alles gebrek. Brood bakt men hier niet meer, het wordt steeds moeilijker en zorgvoller.
Het is al weer half twee en zo weer avond en nacht. O, die akelige nachten. Maar laten we niet wanhopen en al ons vertrouwen in Maria stellen. Alleen met hulp van Boven kunnen we goed door deze tijd heen komen. Moge die hulp gauw komen.

Vrijdag 29 september 1944 n.m. 6 uur 45 Feestdag H. Michael

Deze dag zit er al weer bijna op en het is weer zo nacht. Daar zie ik zo ontzettend tegenop. Gisteravond ben ik om 7 uur naar bed gegaan en heb van half een tot half zes gewaakt. Papa tot 12 uur. Wat duurt zo’n nacht dan lang. Om het kwartier of tien minuten, soms met een tussenpoos van een half uur staat hier ergens afweergeschut te blaffen en dan weer vliegt er een granaat over….ziiiiiboem. Vannacht is de buurt van de kerk onderhanden genomen.
De toestand is niets verbeterd. Duitsers zie je niet zo heel veel meer en of die Engelsen nog van plan zijn te komen, weet ik niet. Het schoot de laatste tijd zo vlug op, maar nu schijnt het wel stil te staan. Wie weet hoelang we er nog goed mee zijn. Men zegt dat ze nu ingesloten zitten en dat de Engelsen in Vught zitten en bij de steenoven over het kanaal. Ook de versterkingen uit Turnhout zouden moeten komen. Het kan dus nog een lange geschiedenis worden als dat waar is.
Vandaag was het tamelijk rustig d.w.z. ze schieten wel de hele dag, maar daar wen je wel aan. Als je maar geen granaten hoort suizen, want dan is het niet pluis. Ook als de vliegtuigen komen zoeken we direct dekking. Toch schijnen ze dat Kreng dat hier staat te blaffen niet te kunnen vinden en/of raken.
Vannacht is het raadhuis afgebrand. Ik denk dat die moffen het zelf aangestookt hebben. Alles is zowat verbrand. Mijn oude kantoor hebben ze ook geplunderd onder andere alle schrijfmachines gestolen. Er stonden er 4 nieuwe.
Vanmorgen was ik er down. Je verwacht iedere morgen dat het einde in het zicht komt en alles nog hetzelfde is, lijkt alles zo hopeloos. Toch ben ik ook weer blij als het licht is en we er allemaal nog zijn. In deze tijd kun je ook zo echt goed bidden. Bijvoorbeeld het morgengebed zegt zo duidelijk wat je voelt.
De jongens spelen de hele dag met Kees Geerkens z’n mecanodoos. Hij heeft een prachtige grote. De drie kleintjes kunnen soms ontzettend druk zijn, vooral die Greet. Ze hebben er haast geen erg in dat ze in zo’n akelige tijd leven. Alleen de eerste avond dat we hier waren met het beschieten door de vliegtuigen waren ze erg bang, maar dat schijnen ze alweer vergeten te zijn.
Met de voedselvoorziening gaat het ook slecht. Vooral waar veel mensen bij elkaar zitten. Hier is het nog uitstekend. Op het ogenblik ruikt het heerlijk naar konijn dat moeder aan het braden is. Dat hebben we gekregen.
Het voornaamste is dat we er allemaal heelhuids af komen, de rest kan ons eigenlijk niets schelen.
Zojuist vertellen ze dat de Houterd ontruimd moet worden. Gisteren was ik echt “kapot” van alles wat ik gezien had bij ons in de buurt. Mijnheer pastoor dacht dat er 15 á 20 doden zouden zijn.
Jacq Kemps heeft een granaat boven op zijn huis gehad. Bij Van Roosmalen een hele hoek uit de kamer van Annemie, bij Van Lieshout 2 voltreffers, bij Van den Heuvel een hele hoek uit het huis enz. enz. bijna ieder huis heeft wat. Het is treurig om te zien. In deze buurt is alles nog gaaf, zelfs de ruiten en dat wil heel wat zeggen.
Het licht is gelukkig weer aan. Voor hoelang? Gisterenavond ging het om elf uur uit. Ik ga maar weer vroeg naar bed en waak vannacht weer, dat vind ik maar beter, vooral voor de kleintjes. Moge O.L. Vrouw van Den Bosch ons beschermen en ons spoedig de zo lang verwachte en vurig verlangde vrede schenken.

Zaterdag 30 september 1944 avond 8 uur 20.

De dag is alweer voorbij en nog weten we niet hoelang de toestand zo zal blijven. Wij hebben geen klagen, maar voor veel mensen wordt het hopeloos, en dan zitten er zoveel langer dan een week in de kelder. Maar toch laten we de moed niet zakken. Morgen begint de oktobermaand. Ik ben vol vertrouwen dat Maria ons zal helpen. We kunnen niet dankbaar genoeg zijn dat we er tot nu toe zo goed afgekomen zijn. Vandaag zijn er veel nare berichten binnengekomen. Het kleinste kind van Jacq Kemps is vannacht gestorven. Het was al ziek, slijmhoest geloof ik. Een neefje, Adje de Hommel, is zijn armpje kwijt. Het oudste kind van Piet Tartwijk zou blind zijn. De weduwe Coppens met 2 dochtertjes is gedood bij hetzelfde bombardement alwaar Dr. Cals gedood is Ze wilden juist bij Hotel van Roessel binnen vluchten. Op de Boschweg is een vader, moeder en een paar kinderen gedood die in een kelder zaten. Het aantal doden is erg gestegen. Verschrikkelijk hè!
Jan Rooijakkers en Toelen die mee aan het helpen waren met het begraven van doden zijn op het kerkhof gewond. Dat is nu oorlog en daar zitten we middenin. Wie had dat ooit kunnen denken.
Men zegt dat de radio gemeld heeft dat er in Schijndel hard gevochten wordt. Jullie zullen wel erg ongerust zijn. Bidt maar veel voor ons. Wij doen dat ook.
Ons varken hebben we vandaag geslacht. Eergisteren nacht is het gewond door twee granaatscherven. Wij dachten dat het wel dood zou gaan, maar vanmorgen leefde het nog dus hebben we het maar gauw laten slachten. Dat stomme dier zal wel veel pijn gehad hebben.
Het kantoortje is nog heel dus zijn onze meubels nog niet beschadigd. In de schuur zit een groot gat in de muur aan de kant van Pijnenburg. De wasmachine ligt omgekanteld. Boven zit een gat in het dak van Kees zijn kamer en een gat in de tussenmuur naar moeders kamer. De voordeur is ontwricht, het raampje lag in de keuken. De spiegel in de kamer is kapot. Rechts zit een gat in het dak en ook bij het zolderkamertje. Er is hier ontzettend veel op te knappen. Als het maar voor de winter klaar is.
Deze dag was tamelijk rustig. Aan het schieten wen je wel. Als er maar geen Engelse of Amerikaanse granaten hier komen is het wel goed.
Gisteravond moet er een patrouille tot aan de fabriek van Jansen de Wit geweest zijn. In het Wijbosch moeten ze ook zitten. Berlicum en de Middelrooijse brug moeten er ook ontzettend van langs krijgen, zeggen ze. De familie Van Roessel is naar Den Dungen. Of het daar rustig zal blijven? Hun huis ziet er ook verschrikkelijk uit. Er is trouwens geen huis meer heel in de Hoofdstraat. Alleen dit stuk is totnogtoe zonder littekens van de oorlog, behoudens enkele beschadigingen aan daken en ruiten.
Morgen is er om half negen Mis in de kelder bij Geerkens. Ik wil er wel graag naar toe en hoop dat de omstandigheden het toelaten.
Ik ga nu gauw naar bed. Vannacht heb ik zo half en half gewaakt van 2 tot 4 uur. Het was nogal rustig. Ik hoop maar dat het vannacht ook rustig blijft.

Zondag 1 oktober 1944 v.n. 10 uur.

Vanmorgen zijn papa, Jacq, Jaap, Jan en ik bij Geerkens in de schuilkelder naar de H. Mis geweest. Wat een indrukwekkende plechtigheid is het toch, je wordt er gewoon koud van. Gek dat je dat anders nooit zo voelt.
De nacht is rustig. Om half vier knalde er een paar harde schoten, om vier uur weer eens en toen begon het weer om zes uur. Alles is weer hetzelfde. Iedere dag verwacht je bevrijd te worden uit deze spanning en angst, maar telkens moet je je afvragen: Hoe lang nog?

Avond 8 uur 30.

De zondag is alweer om. Hij was heel anders dan 14 dagen geleden. Vandaag moest de rest van de Hoofdstraat tot de kerk en Pompstraat ontruimd worden. Het is hopeloos. En waarom? Nu kunnen ze vrij hun gang gaan met plunderen. Want dat kunnen ze. Alles nemen ze mee. O, ik hoop maar dat er gauw een eind aan komt. Erg hoopvol ziet het er niet uit, we kunnen er misschien nog wel een week goed mee zijn, als het niet langer is.
Als het niet druk op straat is kan er geen meisje rustig op straat lopen. Ze hebben al verschillende meisjes en ook vrouwen gedwongen om mee te gaan. Het is echt rapaille wat hier zit. Wat zullen ze vannacht weer uitspoken? Wij bevelen ons allemaal aan O.L. Vrouw van Den Bosch en zoeken onder Haar Mantel bescherming.
Het licht is vanavond van 5 tot 7 uur aan geweest. Nu zitten we zonder en moeten het met kaarsjes doen. Hopeloos is dat.
Vandaag hoorde we dat Adje de Hommel zijn armpje toch niet kwijt is maar wel gewond was aan zijn handje en gelukkig niet ernstig. Jan Rooijakkers zijn been moet afgezet worden. O.L. Heer beproeft Schijndel wel zwaar maar we zullen het moedig verdragen. Als Hij ons maar allemaal spaart, want dat is toch het voornaamste.

Maandag 2 oktober 1944 7 uur 30.

Gelukkig is het nu licht. Vandaag was het erg rustig. Gisterennacht om half twaalf spande het er buiten even. Overigens was het tamelijk rustig. Bij Geerkens zijn 3 voltreffers op de fabriek terecht gekomen. Gelukkig zijn er geen doden.
Vanmiddag moest het hele Wijbosch ontruimd worden. Hier in de buurt zitten alle huizen vol.
Jacq heeft de hele dag voor de moffen moeten spitten in de Houterd. Het is zijn eigen schuld. Hij moest gisteren persé naar zijn meisje, meende hij, dat daar in de buurt woont met het gevolg dat hij gisterenmiddag en vandaag heeft moeten spitten. Hij komt zojuist thuis en zegt dat hij niets gedaan heeft alleen maar wat staan praten.
Men zegt dat er in Dinther duizenden pantserwagens van de Engelsen staan, maar wat schieten we daarmee op. We kunnen nog wel een hele tijd met die rotmoffen opgescheept zitten en ze kunnen ondertussen alles plunderen, roven en kapot maken en zolang ze hier zitten zijn we nog niet veilig.
We wennen hier al aardig. We hebben gelukkig nergens gebrek aan, alleen met kleren zitten we wat krap, maar dat is het ergste niet. Je gaat dingen doen die je thuis ook deed zoals tanden poetsen, krulspelden inzetten etc. Wij zijn sinds vorige week dinsdag niet meer uit de kleren geweest. Een prettig gevoel is dat niet. Ook let je nu weer een beetje op het weer. Vandaag was het een heerlijke zonnige dag en konden de kinderen ook weer eens naar buiten. Ze lopen niet ver, want bij het minste vliegen ze naar binnen vooral als het zware geschut begint en de granaten door de lucht vliegen en dat is nogal eens te horen.
Ik ga niet te laat naar bed. We waken nog steeds, alleen als het rustig blijft dommelen we in en slapen een hazenslaap.
Vandaag hoorden we dat de klok verzet was. Je wordt helemaal achterlijk je hoort haast niets meer. Dikwijls vragen we ons af, hoe zullen Hans en Agnes het maken? Zullen ze ongerust over ons zijn. Wanneer zullen we het eerste bericht kunnen sturen en wanneer zullen we weer allemaal bij elkaar zijn? Dat laatste zal nog wel even duren. God geve dat tijdstip niet meer lang op zich laat wachten. Tot nu toe hebben we het bijzonder goed gehad. Wij zijn O.L. Heer dan ook heel dankbaar voor.
Direct gaan we ons rozenhoedje bidden om door de voorspraak van Maria te verkrijgen dat we gespaard mogen blijven en spoedig vrede hebben.

Dinsdag 3 oktober 1944 7 uur 45.

De laatste nacht was het rustig en deze dag ook. Alleen om half zes vlogen er veel granaten door de lucht. Nieuws hebben we vandaag niet gehoord. Het lijkt wel of ze ons hier vergeten zijn. Het kan zo wel een paar weken duren en ondertussen kunnen de moffen voortgaan met hun plundertochten en hun vernielzucht botvieren. Vannacht hebben ze het huis van Kusters in brand gestoken. Ook het huis van Doreleijers is daardoor in de brand gevlogen. Wat zal nu volgen?
Vandaag moest een gedeelte van de Houterd en de Steeg ontruimd worden.
Volgens de zender zou vandaag Mierlo-Hout bevrijd zijn. Wat duurt het toch lang voordat wij er vanaf zijn.
Pijnenburg was vanmorgen hier. Hij is zowat alles kwijt, alles door de moffen gestolen en zo zijn de meeste mensen er aan toe. Schijndel zal doodarm zijn na de oorlog. Maar we beginnen met nieuwe moed te werken. Als we allemaal maar gespaard blijven.
De mensen die in de schuilkelders zitten hebben ook geen leven. Als dat nog heel lang duurt worden er veel mensen ernstig ziek.
Op het ogenblik zijn ze weer flink aan het schieten. Als ze ons maar rustig laten slapen.
Bij Geerkens in de slachterij is de centrale keuken. Daar komen de mensen iedere dag soep of stamp halen. Het is reuze goed en er zit ontzettend veel vlees in.
Vandaag was het triestig weer. Jan, Kees, Rien en Wil amuseren zich best met de mecanodoos en de drie kleintjes hebben vandaag van Mia twee prachtige babypoppen gekregen om mee te spelen. Ze zijn ermee in de wolken. Nicolet zegt dat ze hier op vacantie is. Dikwijls vraagt ze me: “Wanneer komt Hans weer?” of “Wanneer mag ik bruidsmeisje zijn?” Gisteren liet ik Maria de ruiten van de Velowinkel hiernaast zien, die zijn allemaal stuk en al het glas ligt op de grond. Oooooh, zei ze. Dat vond ze toch wel erg. Wat zullen ze opkijken als ze weer naar huis gaan, als het tenminste nog ooit kan. Je weet niet wat erboven je hoofd hangt, wat er nog allemaal gaat gebeuren.
Nu is het oktobermaand en bidden iedere avond het rozenhoedje dat O.L. Vrouw ons allen zal sparen en spoedig aan de wereld vrede geeft, waarnaar alle mensen zo vurig verlangen.
Vandaag vertelde papa dat het toch niet waar is geweest dat het oudste zoontje van Piet Tartwijk blind is. Gelukkig maar. Ik denk dat ze namen verwisseld hebben. Met Jan Rooijakkers moet het erg slecht zijn, als hij maar niet dood gaat.
Jacq van der Velden, die vorige week dinsdag ook gewond is, ligt in het Lidwinagesticht. Zijn kuiten zijn eraf geschoten. Zijn broer Christ had een schot door de longen, zijn beide benen eraf en een arm. Kapelaan Verwiel heeft hem nog bediend. ’s Nachts om 12 uur is hij gestorven.

Woensdag 4 oktober 1944 8 uur 45.

De dag is alweer voorbij. De laatste dagen gaan zo ontzettend vlug. Je snapt het gewoon niet. Dat komt zeker dat wij druk ons werk hebben. Mensen die in de kelder zitten vervelen zich dood en zijn daarbij nog ontzettend bang. Wij zijn hier lang zo bang niet meer, ofschoon de granaten af en toe niet van de lucht zijn en het huis staat te schudden als ze ontploffen.
De laatste nacht was het rustig en vandaag ook. Alleen komt er af en toe een flinke knal en blijft het even onrustig. Vanmorgen zaten we even buiten in het zonnetje, maar niet lang……Knak boem…..! We vlogen naar binnen, wat schrokken we. Dan gaan die moffen het ook weer eens beantwoorden, maar niet zo dikwijls meer als eerst, ik denk dat ze niet veel munitie meer hebben.
Broer (Gerard) kwam vanmorgen ook weer eens thuis met Ad van Bokhoven. Hij schijnt het nogal druk te hebben op het klooster. Daar zitten bijna 1000 mensen in de kelders. Wat een leven hé? Er zijn er die vrijdag al 14 dagen er in zitten.
De zender zei dat troepen vanuit Brest en Cherbourg met een snelheid van 80 km. per uur naar hier oprukken. Dat ze maar opschieten. Hoe eerder wij er van af zijn hoe liever, zo is het ook geen leven. Ver van huis gaan durf je niet. Je loopt de hele dag met het gevoel rond dat ieder ogenblik je leven in gevaar is.
Baarle-Nassau moet ook bevrijd zijn. Hoe het hier in de buurt eigenlijk is weten we niet. Wel moeten er steeds patrouilles van de geallieerden tot de fabriek van Jansen de Wit komen. Of het waar is? Ook vertelt men dat ze zonder tegenstand oprukken van Best naar Boxtel en ’s Bosch, dan zouden die moffen hier ingesloten moeten zitten. Wanneer zal aan alles een einde komen? Kwam er maar eens iets in zicht. De Amerikanen zeiden toen vrijdags wel “we’ll come back”, maar het duurt wel lang. Toch hadden we er veel plezier mee gehad die vrijdagmorgen. Er was er een bij van 19 jaar, een klein manneke. Mevrouw Bolsius vroeg hem of hij niet bang was. Ja, zei hij en begon op zijn benen te trillen en liet zijn helm wiebelen. Het was komiek om te zien. Een die bij ons stond was die dag jarig. Hij werd 22 jaar. Hij kwam uit Florida. Hij vond het zo leuk dat we hem allemaal kwamen feliciteren.
Vanmiddag moesten ze bij Geerkens een cel ontruimen want de moffen hadden vergadering. Wát zouden ze besproken hebben. Ik hoop maar van: “Hier wegtrekken”. De familie Doreleijers, waarvan gisteren het huis afgebrand is, zitten met de fam. Koning hier tegenover bij Zijlmans. Alles zit zowat in de buurt. Vanaf de fabriek van Geerkens in de richting Sint-Oedenrode is zowat alles kapot, het ene huis meer, het andere wat minder, maar allemaal hebben ze wat. Bij juffr. Van Roosmalen is niet veel meer heel. Broer en Jacq zijn vanmiddag nog even thuis geweest. Van het kantoor hebben ze een ruit kapot geslagen, maar zover zo gauw te zien hebben ze nog niets of niet veel gestolen. Het zal me benieuwen hoe het eruit ziet als we thuis komen en vooral wannéér dat zal zijn.

Donderdag 5 oktober 1944 8 uur 30.

Deze dag en de laatste nacht zijn er geen bijzondere dingen gebeurd. Dat men overal aan het schieten is, hoort men bijna niet meer. Zojuist zijn ze even flink bezig geweest. Het lijkt wel van alle kanten tegelijk te komen. Vanmorgen zijn alle soldaten die hier lagen vertrokken, maar er zijn er weer nieuwe in de plaats gekomen. Hoelang zullen die nog blijven? Kapelaan Verwiel dacht nog twee dagen. Zou dat waar zijn? Ik hoop het maar.
Vandaag hebben we alle geestelijken op bezoek gehad, t.w. mijnheer Deken, kapelaan Verwiel, mijnheer Van Liempd en kapelaan Woestenburg of liever gezegd mijnheer Van Kleef.
Zojuist hebben we het rozenhoedje gebeden en het avondgebed en kunnen de jongens naar bed.
Volgens de zender zijn vandaag Reusel en Hilvarenbeek bevrijd. Ook vertelde men dat er 10 divisies van Eindhoven af oprukken. In ieder geval hoop ik maar dat we er nu gauw vanaf zijn en ook heel Nederland gauw bevrijd zal zijn en wij weer allemaal rustig thuis zitten en dan verder aan onze toekomstplannen kunnen werken.
Thuis zal er een heleboel op te knappen zijn en zullen we hard moeten werken, maar het zal toch heerlijk zijn om weer thuis te zijn en alles weer rustig is. Nu durf je niet eens achter in de tuin te lopen om een luchtje te scheppen.
We hebben het hier anders reuze goed. Een huis voor ons zelf en eten genoeg. Wij zijn er de familie Geerkens dan ook reuze dankbaar voor. Ik hoop maar dat we het nog ooit goed kunnen maken. Moeder zegt ook dat het met geen goud te betalen is. Het is buiten een hele tijd rustig geweest maar nu begint het weer te donderen. Ik hoop maar dat het vannacht rustig blijft.

Vrijdag 6 oktober 1944 9 uur 15.

Op het ogenblik zijn ze weer aan het schieten. Lang duurt het meestal niet en gelukkig is het hier niet dicht bij. Ze schieten van de Steeg en Elde in de richting van de spoorlijn. Alles blijft anders maar het zelfde en merk je geen wijziging in de toestand. Vandaag hebben we ook helemaal geen nieuws gehoord. Anders weet Jacq meestal iets, maar die is nog niet thuis. We moeten nog steeds om acht uur binnen zijn.
Vanmorgen ging papa melk halen op de Steeg. Daar werd hij overvallen door die verraderlijke granaten. Hij heeft een hele tijd achter een hooimijt gelegen en is gelukkig weer heelhuids thuis gekomen. Hij dacht dat hij er niet meer levend uit zou komen. Dat was omstreeks half negen. Om half twaalf gingen verschillende mensen van de voedselvoorziening een koe halen die getroffen was. Rienus van Noort, een controleur, is toen gedood. Alweer een jong leven weggerukt.
Jacq komt net thuis. Ik zal eens horen wat voor nieuws hij heeft.
Volgens de zender zitten ze nog 4 km. van Tilburg en zouden er nieuwe landingen zijn bij Wageningen. Voor ons is dat niet van directe betekenis en zie ik ons voorlopig nog niet bevrijd. Wat duurt het toch lang.
Vandaag was het lekker weer. Toch kun je al goed voelen dat het winter gaat worden, vooral ’s avonds als je stil zit is het koud. We gaan dan maar met een boek in bed zitten dat is lekker warm. Ik heb reuze maf en ga maar vlug onder de wol en hoop dat het vannacht een beetje rustig blijft.

Zaterdag 7 oktober 1944 5 uur 30.

Ik zit op het snoer van de stofzuiger te wachten. Ons Han gebruikt die nu voor het strijken, dus begin ik maar even aan mijn brief.
De laatste nacht was het erg onrustig. Hier in de buurt zijn diverse granaten ontploft. Een scherf heeft hier een ruit gebroken en boven is er een door het raam naar binnen gekomen. Veel heb ik niet van gehoord, ik had zo’n slaap dat ik onmogelijk mijn ogen open zou kunnen houden.
Vanmiddag onder het eten werden we weer eens opgeschrikt. Hier in de buurt sloegen een paar granaten in o.a. bij Van der Eerden. Hub van der Eerden en Van Tartwijk zijn gedood. Ook hiernaast op onze huisjes is een granaat ingeslagen, maar gelukkig geen doden.
Vannacht is het huis van Van Doremalen afgebrand. O, kwam er toch eens een eind aan, je wordt down en lusteloos en dan nog die schrik…..Je durft bijna niet naar buiten te gaan en het is toch zo heerlijk buiten, prachtig herfstweer. Als het rustig blijft heb je daar erg in.
Op het klooster zijn al vier mensen gek geworden. Natuurlijk allemaal van de angst. Iedere morgen kijk ik hoopvol naar buiten of er nog geen Engelsen te zien zijn. Maar het is telkens weer mis en ik denk dat het nog een hele tijd zal duren voor we ze zien. Ze zullen ons wel laten zitten tot ze die moffen ingesloten hebben. Als je maar eens goede berichten hoorde, waar je iets aan had, maar niets van dat alles.
Morgen is het alweer de 2e zondag van oktober. Zou Maria onze gebeden nog niet verhoren of zouden we nog niet genoeg gebeden hebben?

Zondag 8 oktober 1944.

Het is bijna 8 uur en de dag zit er weer bijna op. Weer zijn er vandaag slachtoffers gevallen. Vanmiddag plm. 3 uur floten de granaten weer door de lucht en zijn bijna allemaal op het klooster terecht gekomen. Jo Steenbakkers, oud 33 jaar is gedood, hij is 29 augustus pas getrouwd. Verschrikkelijk voor zijn vrouw hè, na zes weken al weduwe.
Toch ben ik blij dat ik nog niet getrouwd ben. Ik zou geen seconde rust hebben als ik niet wist hoe het thuis was. Agnes zal ook wel ongerust zijn als ze alle berichten tenminste hoort, maar toch mag ze blij zijn dat ze nu niet in deze hel op aarde zit. Geen minuut ben je zeker van je leven.
Vannacht was het erg rustig en vanmorgen zijn papa, moeder, Hannij en Jan bij Geerkens in de kelder naar de H. Mis geweest en ben ik later naar de kerk gegaan. De H. Mis was bijna uit toen ik kwam maar ik kon nog te communie.
Vandaag moesten heel veel jongens van 20 tot 35 jaar voor die moffen gaan spitten. Ook vertelden ze vanmiddag dat ze alle jongens boven de 18 oppikten, want vertelden ze, gisteren moeten vliegtuigen wapens uitgegooid hebben en munitie. Of het waar is…..??
Jacq is vandaag maar thuis gebleven en dus hebben we vandaag geen nieuws gehoord. Men zegt dat het misschien nog twee dagen zal duren. Zou het waar zijn? We hopen het, maar zijn er bang voor dat het niet waar zal zijn.
Vanmorgen ging het gerucht dat we het huis weer zouden moeten ontruimen en dat we naar Sint-Michielsgestel zouden moeten. Gelukkig is dat totnogtoe niet waar. Dat zou hopeloos worden.
Vanavond toen we zaten te eten vlogen er weer granaten over en ontploften dichtbij. We hebben niet gehoord waar ze ingeslagen zijn want het is al donker en we mogen na 8 uur niet meer op straat. Het rook ontzettend naar kruitdamp en er was veel stof. Als er maar weer geen doden zijn. Het zijn smerige verraderlijke dingen, die granaten. Soms is het een paar uur stil en dan opeens hoor je ze ergens ontploffen. Nu hoor ik ze weer. Het was een uurtje stil geweest…..! Ik heb maar even dekking gezocht in onze pantserkamer. Deze kamer lijkt ons het veiligste omdat ze tussen 3 muren zit. Het raam is beschermd door luiken aan de binnen en buitenkant waartussen zand zit. Voor scherven zitten we wel veilig denk ik, maar als er een granaat hier juist boven op het huis komt…..! Maar we hebben O.L. Vrouw ook nog. Als Die ons helpt en ons onder Haar Mantel beschermd zijn we in de veiligste handen.

Maandag 9 oktober 1944 n.m. 9 uur 30.

Het is laat geworden vanavond maar ik heb zo’n mooi boek gevonden, “De Rozenkrans” van Florence L. Barclay. Ik kon er haast niet mee uitscheiden. Ik ben blij dat ik een mooi boek heb anders zit je maar over die stinkoorlog te prakkiseren en daar schiet je toch niets mee op. Volgens mij kan het nog wel een dag of veertien duren. Ik geloof dat ze niet meer zo hard opschieten. Als ze maar vast in Den Bosch zaten zou het wel gauw gedaan zijn, maar ze zitten amper in Tilburg. Als ze de granaten dan ook maar bij zich houden. Gisterenavond spande het weer, met tussen pose tot twee uur ’s nachts. Vandaag was het tamelijk rustig. Nieuws hebben we niet gehoord.
Over 10 dagen is Hans en over 11 dagen is moeder jarig. Wat zal het dan zijn. Als we dan eens vrij waren!!!!!!!. Feest zal het wel niet zijn, maar als we vrij waren zou dat de grootste traktatie zijn en weer ons eigen huis in orde zouden kunnen maken. Hoelang nog?????

Dinsdag 10 oktober 1944 n.m. 9 uur 30.

Gisterenavond heb ik tot 12 uur zitten lezen en nu heb ik juist mijn boek uit. Het was prachtig. Vannacht en vandaag was het heel rustig. Men vertelt hier dat er iemand over het kanaal gezwommen is om de Amerikanen te verzoeken hier niet meer te schieten daar er hier practisch geen moffen zitten. Het kan waar zijn want totnogtoe was het erg rustig.
Vandaag zijn Jacq en Jaap naar ons huis geweest. Ze hadden een vergunning gevraagd want vanaf de Kerkstraat is het spergebied. Ze, de moffen, hebben de weck uit de grond gegraven en de flessen met vlees en fruit meegenomen. Ook zijn ze aan de kisten met linnengoed geweest en de deksel kapot gemaakt. Wat ze eruit gehaald hebben weten we nog niet. Ook onze bedstellen hebben ze meegenomen. Onze meubels hebben ze met rust gelaten ook onze serviezen. Het is anders een ravage thuis. Alles hebben ze overhoop gehaald. De kasten hebben ze gewoon over de grond gesmeten. De mand met vuile was hebben we ook hier gehaald. We zullen morgen eens gaan kijken wat er nog in die kisten zit. Vandaag was het zo’n vies weer.
We hoorden dat in het noorden reeds 67% van de bevolking hongersnood heeft. Zo moet het niet lang duren. Hier gaat het met de voedselvoorziening tot nog toe uitstekend. Vlees krijgen we volop. Het zal zo wel niet blijven, maar dan kunnen we er toch weer even tegen. Van de winter zal het wel erger worden. Ik hoop maar dat de Nederlandse regering voor een flinke voorraad gezorgd heeft en dat het aangevoerd wordt.
Onze grote nieuwe foto zat ook helemaal onder het slijk maar ziet er nu weer behoorlijk uit. Het carton is er af en de foto heb ik met een doek met water afgewassen. Ik ben de tweede keer ook mee naar huis geweest. Ik zag een stukje wit liggen van de bruidsjurk, die zal dus ook het slachtoffer geworden zijn. Ik vind het erg vervelend maar ik kan er niets aan doen. Force majeur. Morgen zullen we de schade eens goed opnemen. Als alles weg is zullen we weer vooraan moeten beginnen. Wat is alles toch moeilijk hé, maar we zijn nog jong en zullen met frisse moed weer aan de slag gaan en ik hoop dat we weer gauw kunnen beginnen. Maar tot nog toe mogen we niet klagen. Er zijn mensen die helemaal niets meer hebben en zelfs doden te betreuren hebben en dat laatste is zo ontzettend veel erger.
Je kunt gewoon niet begrijpen hoe de straat eruit ziet als je het niet gezien hebt. Zo dikwijls zag je foto’s van verwoeste steden en dorpen, maar dat maakte nooit veel indruk omdat je het niet kende. Het is oorlog dacht je dan, maar nu je het in je eigen omgeving ziet waar alles zo vertrouwd was en zelfs je eigen huis er zo uit ziet dan weet je pas goed wat wil zeggen “OORLOG”……..! Ik hoop niet dat heel Nederland zo geteisterd zal worden, maar dan moet het toch niet te lang duren. Als het zo rustig is als vandaag ben je weer vol frisse moed nieuwe plannen aan het maken om de zaak thuis weer een beetje op orde te brengen, wat je het eerst zult doen etc. Maar als je in je huis staat zou je niet kunnen zeggen waar je het eerst aan zou beginnen. Alles ligt vol glasscherven en rommel. Het is een hopeloos gezicht. Heel veel huizen zijn niet eens meer bewoonbaar, zelfs niet meer op te knappen. Het zal in het eerst een vrij hopeloze buurt worden. Het Wijbosch moet ongeveer plat zijn, zegt men. Aan de kant van het station zal het er ook wel hopeloos uitzien want daar is hard gevochten. De moffen zeggen: Net als bij Caen. Een officier van het Rode Kruis zei, dat er hier 9000 van de 13000 gesneuveld waren, dat is 4000 te weinig. Onchristelijk hé, maar als je alles zag en hoorde en wist van die onmenselijke wezens of liever duivels, zou ieder ermee instemmen.
De sigaretten die ik zo zuinig wilde bewaren zijn natuurlijk ook weg. Duurde alles maar niet zo ontzettend lang.

Woensdag 11 oktober 1944 8 uur.

Weer een kaarsje. Het licht is weer uitgegaan. Het heeft hier maar even gebrand. Vannacht en vandaag was het hier erg rustig. Vanmiddag gierden er wel granaten over, maar ontploften een heel eind verder. In de verte hoorde je ze wel schieten en niet zo zachtjes.
Vanmorgen hebben Jacq en Jaap een koffer uit de grond gegraven waar al mijn spullen inzaten. Mijn lakens, thee-, hand-, bad- en keukendoeken zijn foetsie. Wat een strop hè? Ze zijn hoogstwaarschijnlijk door burgers gestolen want die moffen gooien het niet meer dicht zoals nu gedaan was. De bruidssluier is er ook niet mooier van geworden net zo min als de bruidsjurk. Veel is er nat geworden.
Vanmiddag ben ik ook nog even thuis geweest met een vergunning, anders mag je daar niet komen. Je zoudt daar zo willen beginnen met opruimen. Je snapt gewoon niet hoe het er zo uit kan zien.
Toos van de Heuvel is alles kwijt, of verbrand of gestolen. Morgen zullen we zien dat we die andere kist met linnengoed thuis krijgen. De kussens uit de voorste kamerstoelen zijn allemaal weg en wie weet wat ze nog meer meegenomen hebben wat we nog niet gezien hebben.
Nico van Roessel kwam vanmiddag hier. Hij kwam te voet uit Tilburg. Daar was nog geen Tommie te zien en volgens de zender zouden ze daar al zitten. Het lijkt soms wel of ze ons voor de gek houden. In België ging het op eens zo ontzettend vlug en nu schijnt er maar geen vooruitgang in te komen. Op het ogenblik, het is nu 8.40, horen we mitrailleurs hier niet ver vandaan. Volgens Jacques verwachten de Duitsers vannacht een Angriff. Maar ik denk dat ze dat iedere nacht verwachten. De meesten hebben er zwaar tabak van.

Donderdag 12 oktober 1944 ’s avonds 9.15 uur.

Alweer een dag in oorlogstoestand voorbij. Het lijkt wel of er geen eind aan wil komen. Als je maar af kon tellen, maar alles blijft een groot vraagteken.
Vannacht werd er veel geschoten en vandaag ook. Vanmiddag is op de Boschweg bij Van Alebeek een granaat ingeslagen. Hijzelf heeft zijn arm verloren en nog andere verwondingen opgelopen, zijn vrouw is gedood met het jongste kindje en een ander kindje is beide benen kwijt. Verschrikkelijk hè? En zo gaat het iedere dag opnieuw. Ook met de voedselvoorziening gaat het niet meer zo goed. Hier hebben we nog nergens gebrek aan. Integendeel, morgen krijgen we weer konijn met appelmoes. Maar van de winter zal het wel erger worden, wij zijn nu al onze voorraden al aan het opmaken.
Vanmiddag hebben we de andere kist met linnengoed gehaald. Voor zover te zien is daar niets of niet veel uitgehaald. Moeder heeft al haar lakens etc. dus nog. Gelukkig maar.
Buiten zijn ze weer aan het knallen. Als ze ons maar met rust laten.
Vanmorgen zijn Jacq, Jaap, Jan, Kees, Rien, Wil, Maria en ik naar de kerk geweest. Van half acht tot negen uur zijn er H. Missen. De kerk is op diverse plaatsen getroffen. In het priesterkoor kijk je zo door het dak naar buiten en aan de St. Jozefkant is veel stuk. De toren heeft ook verschillende granaten gehad maar die kan wel een stootje hebben. Ook de grote boom naast de kerk heeft verschillende granaten opgevangen.
Vandaag hebben we het erg druk gehad want we hebben de was gehad. Een dubbel grote want we hebben voor Geerkens ook een heleboel mee gewassen. Het is een reuze strop dat er geen stroom is overdag, je moet nu alles met de hand wassen. Gelukkig ging het vanavond om kwart voor acht aan. Wat was dat fijn. Er ging tenminste een hoeraatje op hier.
Vanmorgen ben ik even bij juffrouw Louws geweest. Zij is ziek geweest maar knapt weer aardig op. Toen we vanmiddag naar ons huis gingen zagen we bij de Akkerstraat de grond bezaaid liggen met koperen halve stuivers en centen. We zijn daar voor de lol eens aan het grabbelen gegaan. We hebben met zijn vijven bijna F25,-- opgeraapt. Het leek wel strooiavond. Nu ga ik nog even met Jan een potje dammen en dan vlug naar bed en morgen weer vroeg op en naar de kerk. Morgen is het vrijdag en dus een drukke dag.

Vrijdag 13 oktober 1944 avond 8.30 uur.

Ziezo aardappelen en appels zijn geschild, dat doen we allemaal samen ’s avonds na het eten en de bedden zijn weer klaar voor de nacht dus rest me nog een stukje aan mijn brief schrijven, of liever gezegd aan mijn dagboek want voor brief is het voor mijn doen wel erg lang.
De nacht en deze dag waren tamelijk rustig. We hebben het erg druk gehad met de was en de gewone vrijdagse bezigheden.
Wij gaan als het rustig is weer iedere dag naar de kerk. Vanmiddag kwam Tonny van Bussel hier met zijn meisje, dat in Beesd woont. Haar vader had via de weermacht naar hier gebeld om te zeggen dat ze naar huis moest komen. Ik heb haar twee brieven meegegeven. Een voor Hans en een voor Agnes. Ik hoop maar dat ze een van tweeën minstens terechtkomen.
Vanmiddag hebben we heerlijk konijn gehad. Vanmorgen had Juno, de hond, kans gezien om een heerlijk boutje te gappen. Wat was moeder kwaad. Kun je denken. Papa gaat iedere middag van 4 tot 6 uur kaarten bij Van Denken met Van Grinsven en de juffrouw die daar in de kelder zitten. Het is maar een rare wereld hier. Overal zitten diverse gezinnen bij elkaar en alles leeft en slaapt door elkaar, meestal in kleine bedompte keldertjes. Als je de familie Geerkens ziet en trouwens alle mensen die in de kelder zitten, allemaal zien ze eruit als holbewoners. Al die kaarsen overdag en ’s nachts maken het ook niet schoner binnen. Vandaag ging het licht gelukkig om kwart voor vijf aan. Veel nieuws was er vandaag niet. Wel moet bij Overloon hard gevochten worden en moeten de Engelsen de brug bij Arnhem stuk gegooid hebben.

14 oktober 1944.

Vandaag is er niets bijzonders te vermelden. Vanmorgen omstreeks half negen was het weer erg druk in de lucht, men zegt dat er weer parachutisten geland zijn. Ik weet niet of het waar is. Het is erg stil. Wanneer zullen we eens eindelijk bevrijd zijn?

15 oktober 1944 avond 10 uur 40.

De dag begon mooi maar nu regent het flink. Vanmiddag was het erg triestig.
Vanmorgen zijn moeder en Han om half acht naar de kerk geweest. Papa, Rien en Wil om acht uur en Jacq, Jan, Jaap, Rien en ik om half negen. We zijn voor de H. Mis te communie geweest. Toen de Mis goed en wel begonnen was ontploften niet ver uit de buurt verschillende granaten en is de priester niet verder gegaan met het H. Misoffer. Er waren veel mensen in de kerk.
Omstreeks half een, half twee en half zes gierden er weer van die akelige dingen door de lucht. Overigens was het tamelijk rustig, wel moet er in het Wijbosch hard gevochten worden. Duizenden doden moeten er zijn, vooral bij de Duitsers. Ik geloof niet dat de Amerikanen zoveel doden hebben.
Binnen enkele dagen verwachten we de grote aanval wel. Het zal eens tijd worden. Je leeft eigenlijk geen moment gerust, je durft amper buiten te komen. Vorig jaar was het toch heel anders. Toen zat ik op deze tijd in Amsterdam voor de bruiloft van Kees en Coos.
We vragen ons dikwijls af hoe het in Amsterdam zou zijn, of Hans daar zit of in Arnhem, hoe het bij Frans en Trees is en met de hele familie.
Hoe staat het met de voedselvoorziening, want volgens de zender is het hopeloos. Hier is het nog uitstekend maar het moet toch niet te lang duren. En hoe zal het van de winter zijn? Als er maar gauw aanvoer is en mij dunkt dat dat alleen maar goed kan zijn als de hele oorlog afgelopen is. Ik hoop maar dat ze ons vannacht weer rustig laten slapen. Het is nu bijna elf uur dus kan ieder ogenblik het licht uitgaan. Wel te rusten.

Maandag 16 oktober 1944 ’s avonds 10 uur.

Alweer is een dag voorbij en kunnen we het einde niet zien. Vandaag zijn er veel granaten hier niet ver uit de buurt ontploft. Het is echt angstig, het blijft maar duren. Het lijkt wel of het Engelse leger slechts schoorvoetend vooruit komt en dat het hier nooit zal komen.
Kees was gisteren ziek maar vandaag is hij toch weer wat opgeknapt. Het is een geluk dat we niet de hele dag in de kelder moeten zitten, ofschoon je daar natuurlijk veilig zit, maar het valt niet mee zolang onder de grond in een kleine ruimte te moeten zitten.

Dinsdag 17 oktober 1944 10 uur 45.

Het was een onrustige dag vandaag. Ze hebben de hele dag geschoten. Gisterenavond zijn er twee voltreffers op de kerk gekomen en op diverse huizen daar in de buurt. Voorlopig is er geen H. Mis meer in de kerk. Dyon van Roessel is gisteren door een scherf gewond aan zijn arm. Het is gelukkig maar een vleeswond.
Henk van Roessel was vanmiddag even hier en heeft een brief voor Amsterdam meegenomen. Ik hoop dat hij aankomt.

Woensdag 18 oktober 1944 n.m. 10 uur.

Het was een nare angstige dag vandaag. Van 10 uur af heeft het hier granaten geregend. Het huis van Jan Nefkens kreeg direct een voltreffer. De hele hoek van het huis is er van boven tot onder uit. Hier vlogen meteen alle ruiten met sponning en al eruit. Ik zat op zolder, maar was in minimum van tijd beneden. Ik had de trap niet nodig, met het gevolg dat ik het nu nog voel en ook lange tijd zal kunnen zien ook. We hebben de rest van de dag maar in de “pantserkamer” doorgebracht. Het vervelendste is dat het zo donker is en de hele dag kaarsen moeten branden. Maar we leven nog en daar zijn we blij om. Het huis staat er gelukkig ook nog al is het koud met al die ruiten eruit. Ik hoop maar dat het morgen niet herhaald wordt. Je krijgt hoofdpijn van de spanningen waarin je de hele dag leeft. Nu is het rustig buiten, als het zo maar blijft, vannacht tenminste. Wanneer zal aan deze hel een einde komen? Gisteren was het al een maand geleden dat de parachutisten daalden. Wie had gedacht dat het zolang zou duren en hoelang nog? Nieuws hebben we vandaag niet gehoord en het ziet ernaar uit dat we er vandaag of morgen af zijn. Zou O.L. Vrouw ons in deze Rozenkransmaand niet bevrijden?

Donderdag 19 oktober 1944 n.m. 10 uur Hans’ verjaardag.

Gelukkig was deze dag rustig. In de verte hoorde je wel ontploffingen en af en toe wat dichter bij maar gelukkig niet zo als gisteren. Het was akelig weer vandaag en veel wind. Nu is het gelukkig stil want anders was het hier flink koud nu alle ruiten eruit zijn. Gisteren heeft zowat heel Schijndel een beurt gehad. De fabriek van Bolsius moet zowat plat zijn. Daar stond een stuk geschut dat nu kapot moet zijn. Gisteren zijn er veel huizen getroffen en weer veel ruiten kapot gegaan, maar gelukkig geen doden voor zover nu bekend.
Volgens de laatste berichten moet het front hier lopen van Maaseyk-Venray-Beesd a.d. Maas. Van een offensief is hier niet veel te merken. Wanneer zullen ze ons eens bevrijden?

Vrijdag 20 oktober 1944 n.m. 10 uur.

Vandaag was het moeders verjaardag en werden we vanmorgen om half zes gewekt door mitrailleurs, hier niet ver vandaan. Men zegt dat de patrouilles van de geallieerden ver in Schijndel zijn geweest. Het was tamelijk rustig vandaag. Mia was hier te gast. We hebben vanmiddag heerlijk gegeten. Eerst heerlijke tomatensoep, daarna aardappelen met konijn en appelmoes en pudding toe. Heerlijk was het.
Vanmiddag ben ik met Mia even naar de Boschweg geweest. Daar is ook veel stuk maar meestal ruiten. Hier en daar zijn granaten ingeslagen.
Toch lijkt mij het er hoopvoller uitzien dan ooit. Waarom weet ik eigenlijk zelf niet. Het kan toch ook niet blijven duren.

Zaterdag 21 oktober 1944 n.m. 10 uur.

Vannacht werden we om half een plotseling wakker door een harde slag. Daarna was het stil. Vandaag was er niet veel bijzonders, er is veel gevlogen en geschoten. Volgens de zender is het offensief bij Antwerpen begonnen. Volgens de ondergrondse zitten er 30.000 Engelsen in Sint-Oedenrode. Dat ze maar gauw hier komen. Papa is vanmorgen naar huis geweest. We hebben aan de achterkant op Kees zijn kamer een voltreffer gehad. Er valt nu heel wat te repareren. Konden we er maar mee beginnen.

Zondag 22 oktober 1944 n.m. 3 uur 30.

Een vreselijke nacht hebben we gehad. Van kwart voor drie tot zes uur hebben we onder vreselijk granaatvuur gelegen. Rondom is het op heel veel plaatsen ingeslagen. De molen van Nefkens heeft een voltreffer gehad. Vanmorgen was het tamelijk rustig maar vanmiddag was het weer hopeloos. Voor zover ik nu gehoord heb waren er vannacht twee doden.
Vannacht mogen Kees, Rien en Wil bij de burgemeester in de kelder slapen. Papa is aan het proberen of hij voor moeder en de kleintjes ook ergens een plaatsje in de kelder kan krijgen. Het is boven de grond veel te gevaarlijk. Ik hoop dat het lukt.

Avond 9 uur 15.

Nu zitten we bij Swinkels in de kelder. We konden gelukkig allemaal komen. Moeder en de kleintjes kunnen liggen, de rest kan in stoelen slapen. Ik ben reuze blij want het was niet meer om te harden. Telkens regende het granaten. We zitten hier met 10 huishoudens of 60 man. Meer dan 30 kleine kinderen, af en toe een leven als een oordeel. Maar wel gezellig.
Volgens men vertelt is Dinther en Heeswijk door de burgers ontruimd. De Amerikanen verwachten zeker nog dat er hard gevochten zal worden.
Het huis van Jet Geerkens heeft vannacht ook een voltreffer gehad. Verschrikkelijk zoals het eruit ziet. Het is jammer van dat mooie nieuwe huis. Ook het huis van Van Balkom heeft er vannacht langs gehad. Van binnen is alles weg maar aan de voorkant is daar practisch niets van te zien.
We hopen allemaal dat het heel gauw afgelopen zal zijn, maar we zijn bang van niet. Zolang de haven van Antwerpen nog niet in geallieerde handen is zullen ze ons wel laten zitten. Door al dat praten is het ondertussen half elf geworden. Om elf uur gaat het licht weer uit. De kleintjes slapen al rustig. Papa heeft kaart gespeeld. Pieter van der Spank zit hier ook in de kelder. Hij is de commandant.

Maandag 23 oktober 1944 DE DAG DER BEVRIJDING.

Het licht gaat juist uit en ik heb nog zoveel te schrijven.
Vannacht heeft hier ontzettend gespookt. Van 12 tot 1 uur was het granaatvuur geen seconde van de lucht. Gelukkig maar dat we hier waren in de kelder. Nu waren we helemaal niet bang. De hele nacht heeft het geduurd, niet zo hevig als van 12 tot een, maar om half zes tot zeven kregen we nog eens de volle laag. We wisten niet wat het was. De meest pessimistische beschouwingen werden ten beste gegeven en Jacq dikte het nog eens aan, alleen maar om de mensen te kalmeren want hij hield ze meteen voor de gek. We dachten trouwens allemaal de volgende morgen geen steen meer op de andere te vinden. Maar toen we ’s morgens buiten kwamen en heel voorzichtig eerst onze hoofden naar buiten staken zagen we de Engelsen. Je begrijpt dat er een donderend hoera op ging, maar we moesten nog voorzichtig zijn want de moffen zaten hier en daar nog en over de straat werd nog geschoten. De moffen die bij Jansen de Wit in de kelder zaten waren al gauw eruit gehaald en met hun handen omhoog meegenomen. Na een tijdje trokken aan een stuk de tanks door de straat. Alle mensen stonden op de straat te juichen om het hardst, anderen stonden met tranen in hun ogen te zwaaien. Wat een materiaal hebben die mensen. Heel wat anders dan die moffen van de laatste dagen met hun kinderwagens, kistjes op wielen en handkarren om hun gewonden te vervoeren.
Op het klooster hebben ze vannacht 60 granaten gehad. Er is ontzettend veel vernield, maar dat is ook geen wonder want over het hele front hebben ze alleen op Schijndel 31.000 granaten afgevuurd, met driehonderd kanonnen vanuit Sint-Oedenrode, Heeswijk en Dinther.
Wat zijn we blij dat we vannacht bij Swinkels in de kelder geweest zijn, want bij Geerkens is een granaat boven op het dak terechtgekomen, een achter op het schuurtje en nog een paar in de tuin. Waar we altijd sliepen had verschillende scherven en niet zo’n erge kleintjes. O, ik durf er niet aan denken wat er gebeurt zou zijn als we daar nog gezeten hadden en dan nog die angst die we gehad zouden hebben. O.L. Heer heeft ons weer op zichtbare wijze gespaard.
Jacq is vanmorgen meteen naar Sint-Oedenrode gefietst om tante Martha te berichten dat alles hier o.k. was. In Sint-Oedenrode is bijna niets gebeurd. Hoe is het mogelijk. Ondanks alles wat hier is gebeurt hebben de mensen gejuicht als nooit tevoren. De vlaggen wapperen op de puinhopen. Je hebt nu zo’n heerlijk vrij gevoel. Je kunt het je haast niet in denken. Vandaag zijn er nog een paar doden onder de burgers gevallen en enkele gewonden van Duitse granaten, die omstreeks het middaguur hier in het dorp terecht kwamen.
Vanavond zijn hier twee Engelsen in de kelder op bezoek geweest. We hebben er reuze lol mee gehad. Ze zeiden hier dat Arnhem bevrijd was. O, ik hoop dat het waar is en ook dat er niet zoveel stuk is als hier. Hier is practisch geen huis meer heel. Heel veel kunnen niet eens meer opgebouwd worden. Morgen ga ik eens naar ons huis kijken en een begin maken met de opruimingswerkzaamheden. Ik ga nu slapen. De meesten slapen al. Onze drie jongens slapen hier nu ook dus ligt hier nu 63 man te slapen. Je zou er een foto van moeten kunnen maken. Wie had dat ooit kunnen denken, maar het leed is nu bijna voorbij. Ik hoop dat heel Nederland ook gauw de vreugde van de vrijheid en rust mag smaken. Het is nu kwart voor twaalf. Nog even een speciaal bedankje aan O.L. Vrouw van Den Bosch en onze eerste slaap in bevrijd Schijndel. Wel te rusten.

Dinsdag 24 October 1944 10 uur.

De tweede dag van de vrijheid is alweer voorbij. Een heerlijk gevoel is het om vrij te zijn. Papa, Moeder, Jan en ik slapen vannacht weer bij Geerkens, en de rest nog in de kelder. Vandaag hebben we ons huis in orde gemaakt. De Engelsen helpen mee. Er slapen er 4 bij ons in de kamer. Het zijn aardige jongens. We hebben er veel plezier mee gehad. Zij leren ons Engels en wij hun Hollands. De voor- en huiskamer is opgeruimd, ook de veranda. Het is een ruïne van glas, scherven, stenen plus de rest van over de grond gesmeten papier en alles wat in de kasten lag. Gelukkig dat de huiskamer nog helemaal goed is. Now I am very sleepy so I go to bed. Good night. Till tomorrow.

Woensdag 25 October 1944 11 uur.

Wat vliegen de dagen voorbij. Vanmorgen heb ik in ons huis gewerkt en moest vanmiddag met de Engelsen mee eten. Heerlijk was dat. Volop vlees, erwtjes, worteltjes, aardappelen en jus. Vanmiddag moest ik komen werken op ons nieuwe raadhuis dat is in de landbouwschool en voor ik ging kreeg ik een heerlijk kop thee en een reep chocolade. Vanmiddag moest ik helpen tikken. N.S.B.’ers, zwarthandelaren en moffengrieten zijn opgepikt en moeten nu werken onder gewapende bewaking. Vanavond was ik weer in ons eigen huis. Nout was er ook en heeft piano gespeeld en later hebben we gezellig zitten praten bij de kachel. Nu kun je goed Engels leren. Onze Wil bleef er vannacht slapen. Nieuws hebben we vandaag niet gehoord. Alle mensen hebben het druk met het opknappen van hun huizen voor zover dat mogelijk is. Het is koud hier en ik kruip dus vlug onder de wol. Wel te rusten.

Vrijdag 27 October 1944.

Gisteren heb ik niets geschreven daar ik mijn blocnote niet kon vinden. Gisteren sliepen Hannie, Jacq, Jaap, Jan, Kees, Wil en ik in ons eigen huis in ons eigen bed. Wat was dat heerlijk. Twee Tommies zijn gisteren verder gegaan en er is een nieuwe bijgekomen. Gisterenavond was het erg gezellig hier. Onze vriend Bram Peel zei tegen me: "When you were 12 months in England you'll speak English fluentley". Maar hij begint ook al aardig Hollands te spreken en is pas vier weken in Nederland. Hij is katholiek, de anderen waren allemaal protestant.

Vandaag zijn we allemaal weer thuis. Het huis is weer bewoonbaar. Het dak is weer dicht en de ramen zijn ook allemaal weer dichtgetimmerd. Alleen Kees zijn kamer, waar die voltreffer in is gekomen, ligt nog overhoop. In de keuken is een groot stuk uit het plafond gevallen en kijk je zo naar boven. De schuur kunnen ze wel afbreken, die heeft twee voltreffers gehad en is helemaal ontwricht. Gelukkig dat ons kantoortje helemaal niets mankeert, zelfs waren er nog 4 ruiten heel. Ze hebben diverse dingen van mij gestolen. Ook Moeders mooie gang- en traploper. Het is wonderbaarlijk zoals wij eraf gekomen zijn. O.L. Vrouw heeft ons op zichtbare wijze gespaard. Toon de Hommel zit met zijn gezin achter in de keet. Zijn huis is erg kapot zoals de meeste huizen hier in de buurt. Jullie zullen Schijndel niet meer terug kennen, het is erg om te zien, maar toch zijn de mensen blij dat het vast zover is. De vlaggen wapperen op de puinhopen.

Toch zijn er al wanklanken. Men heeft onze hoogstaande, hardwerkende Burgermeester zonder meer afgezet. Enkele mensen die tegen hem waren en bij de ondergrondse zaten hebben verkeerde en volgens mij leugenachtige inlichtingen verstrekt aan een kapitein van de Stoottroepen der Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. Men zei dat zijn houding te slap was geweest. Als er iemand geweest is die veel voor Schijndel gedaan heeft, zonder daarbij het minste eigenbelang te hebben, dan was het toch Burgermeester W.J.N. Wijs. Nu is Harry Jansen wnd. Burgermeester. Als hij met de Engelsen moet praten heeft hij een tolk nodig. O, het heeft mijn hele dag verpest. Ik kan niet zeggen hoe erg ik het vind. Alles zal wel weer terechtkomen, denk ik, maar ondertussen zitten we ermee. Ik vind dit net zo erg als een bombardement en dat was ook verschrikkelijk. Vanavond sliepen de Engelsen niet meer hier, dat wilden ze niet meer doen nu wij thuis waren. Bram was vanavond weer hier en vertelde over Iran, Egypte, Italië, Normandië en wat hij allemaal gezien en meegemaakt had. Zondag moet hij in Eindhoven voetballen. Hij is keeper.

Gisterenavond liep ik op mijn eentje van Geerkens naar hier toen een Tommie me achteropkwam, good evening en hij liep met me mee. Ik kreeg een sigaret van hem en we praatten zo’n beetje. Na een poosje kreeg ik een heerlijk stuk zeep van hem. Toen we bij ons thuis waren vroeg ik of hij mee naar binnen ging. Dat deed hij en heeft verder de hele avond in de buurt van Hannie gezeten (met Jacq, anders kon ze hem niet verstaan). Af en toe rammelt het hele huis van het schieten. Gelukkig maar dat het geen kwaad meer kan, maar toch schrik je nog wel. Vijf weken is lang om onder granaatvuur te liggen. Gelukkig maar dat dit nu voorbij is. Ik kruip nu gauw in bed. Het is alweer half twaalf geweest. Good night!

Maandag 30 October 1944, 8 uur.

Wat was het koud vandaag en dan in die open huizen zonder kolen. Maar toch mogen we niet klagen, er zijn nog mensen die in een open schuur moeten slapen. Gisteren hadden we bijna geen licht meer, maar nu is er een oplossing gevonden door de petroleumlamp met dieselolie, dat gaat goed.

Hier is een bureau Herstel en Opbouw opgericht en zijn Papa en de jongens volop aan het werk. In de straat worden heel veel huizen gesloopt. Tegenover de fabriek staat geen enkel huis meer. De Engelsen ruimen de zaak meteen op. Ik denk dat jullie Schijndel niet meer terug kennen. Af en toe staan we zelf te prakkeseren: "Wat stond daar ook weer?". Bij de meeste huizen staat een bordje "Levensgevaarlijk". Een groot gedeelte wordt dan ook afgebroken. Het klooster heeft 260 granaten gehad en 300 er rondom. Het was geen kleinigheidje. Ons huis ziet er verreweg het beste uit vanaf het spoor, ook dat van Van der Eerden en van Van Schaik zijn nog goed. De boerderijen in het Wijbosch en op de Rooijschedijk zijn zowat allemaal afgebrand of verwoest. Het is hopeloos als je hoort wat de mensen allemaal kwijt zijn.

Vandaag hebben we het kantoortje uitgeruimd dan kan Toon de Hommel daarin want de keet is veel te koud. Die is ook flink beschadigd en het tocht daar ontzettend. Gelukkig dat onze meubels in het kantoortje niets geleden hebben. Je snapt er niks van als je onze schuur ziet. Die heeft wat klappen gehad. We kunnen nu achterom door de schuur naar de bakker, die hele muur is zowat weg. In het kantoortje zijn zelfs nog ruiten heel. Een ruit hebben ze ingeslagen om erin te komen en hebben ze ook verschillende dingen van me meegenomen o.a. alle theelepeltjes. Jammer he. De piano hebben we weer in de huiskamer gezet en onze meubels in de voorkamer omdat die toch zowat leegstond daar de moffen alle kussens uit de stoelen meegenomen hebben.

Gisteren liet de burgermeester me roepen en vroeg of ik weer op kantoor wou komen, daar Dien van Mierlo naar Hedikhuizen is gevlucht en voorlopig nog niet terug zal zijn. De Burgermeester zei dat we ons over die afzetting niet druk hoefden te maken, dat dat wel terecht zou komen. Ik hoop maar dat het waar is.

Gisteren waren er weer H. Missen in de kerk. Dat kan alleen maar als het droog weer is, want ook de kerk heeft veel te lijden gehad. Het is er ook ontzettend koud, want het waait er even hard als buiten.

Morgenavond komt Bram weer. Hij is een reuze aardige en beschaafde jongen. Overdag komt hij ook af en toe eens binnen lopen als hij niets te doen heeft. Hij werkt op een hijskraan "digger-driver".

Vandaag hebben we in de keuken glas gekregen. Alleen de twee bovenste ramen, maar het is tochtdicht. Jacq is vanmorgen naar St. Oedenrode geweest om tante Martha te vragen of de drie kleintjes daar mogen komen totdat ons huis weer dicht is en de zaak een beetje op orde is. Je werkt de hele dag en toch zie je niet dat er iets gedaan wordt. Morgen gaan we aan de zolder beginnen.

In Den Bosch is ook ontzettend veel kapot, maar gelukkig is de St. Jan gespaard gebleven alleen zijn er een paar ruiten stuk. Ze hebben de moffen er gewoon uitgerookt. Vlijmen en Tilburg zijn nu ook bevrijd. Het is weer bijna half elf en kruip ik gauw in bed. Wel te rusten.

Woensdag 8 November 1944.

De laatste dagen heb ik niet geschreven want veel bijzonders gebeurt er niet. Schijndel verandert met de dag. Veel is er al afgebroken. Jullie zullen er versteld van staan. Het is anders koud de laatste twee dagen. Dat kunnen we niet goed gebruiken. Zolang alles zo provisorisch dicht gemaakt is wordt het maar niet warm binnen. Er wordt hier dan ook ontzettend veel armoede geleden. Als er maar weer gauw genoeg materiaal, glas en werkvolk komt. Gisteren vertelde men hier dat Arnhem helemaal geëvacueerd was. Duizend keer vragen we ons af: "Hoe zal het in het Noorden zijn?" Af en toe komen er wel berichten maar erg rooskleurig zijn die niet.

Maria en Nicolette zijn bij tante Martha. Moeder had ze weggebracht. Toen Nicolette bij tante Martha binnen kwam zei ze direct: "Hier is niets kapot" zo'n aap toch he.

Papa heeft het nu zo druk dat hij niet weet wat hij het eerste moet aanpakken. Eerst moeten de bakkerijen en de slagerijen dicht zijn. Daarnaast heeft hij opdracht gekregen om de kerk en pastorie en het Patronaat in orde te maken.

Iedere dag verdwijnt er iets uit de straat, vandaag, het is nu 10 November, verdween het voorste gedeelte van het raadhuis d.w.z. de stukken die nog overeind stonden. Het achterste gedeelte staat er nog en is ook niet uitgebrand. Hotel Amicitia is bijna met de grond gelijk. Het huis van Steenbakkers is al weg en van Janske van der Wiel bijna. Het is een vreemd gezicht.

Bram komt nog iedere avond. Nu zit hij een beetje piano te spelen. Meestal doen we Engels en leer ik hem Hollands. Ik laat hem dan een brief schrijven die we dan samen verbeteren. Het is leuk te zien hoeveel woorden hij al kent. Van grammatica kent hij nog niet veel, maar daar zou je grondig voor moeten studeren. Ook met de lidwoorden heeft hij veel moeite. Maar het praten gaat bijzonder goed. Zelfs Papa en Moeder kunnen hem verstaan. De laatste week kwam er nog een Engelsman die verliefd is geworden op ons Hannie. Gisteren is hij vertrokken naar het ziekenhuis tot groot verdriet van Hannie!

Bram denkt dat hij een dezer dagen ook weg zal moeten. Erg leuk vindt hij het niet, want hij voelt zich hier zo thuis, zegt hij.

Zondag 12 November 1944, 5 uur 30.

Het is een triestige dag vandaag. De hele dag regent het al. Papa en Moeder zijn naar Rooij (St. Oedenrode). Zojuist springt het licht aan, voor de eerste keer na de bevrijding. Dat is een hele verbetering. We mogen wel niet veel stroom verbruiken, maar het is toch heel wat beter dan kaarsjes etc. Het zal wel tot tien uur aanblijven.

Vanmiddag hoorde je de hele dag schieten in de verte, af en toe gaat het hard. Zou de rest van Nederland nu ook bevrijd worden? Ik hoop het maar. Jullie zullen er wel vurig naar verlangen.

Sinds Dinsdag mogen we tot negen uur buiten. In Rooij al tot 10 uur 30. Toch zal het van de winter hier een dode boel worden, maar dat mag niet hinderen, als we maar weer gauw bij elkaar kunnen zijn. Hoelang zal dat nog duren?

Vrijdag 17 November 1944.

De dagen gaan vlug voorbij. Er is ontzettend veel werk en er is geen materiaal en er zijn geen mensen genoeg. Het afbreken gaat vlug genoeg, maar puinruimen, ho maar. Aan beide zijden van de straat ligt het opgehoopt zodat je haast niet kunt lopen als het druk is in de straat. En dan die regen. Overal lekt het als een mandje.

Met de oorlog schiet het niet erg meer op en jullie zitten vol smart op de bevrijding te wachten. In de krant staan geen erg opwekkende berichten uit het Noorden. Je snapt niet dat het zolang duurt, materiaal hebben ze toch in overvloed. We maken ons erg ongerust over jullie. Konden we maar enig bericht krijgen. Waar zit jij Hans? Zit je ergens waar het veilig is? Hoe is het in Amsterdam? Wij hebben het grootste leed wel geleden, denk ik, en wij weten waar we aan toe zijn en al waren die vijf oorlogsweken een hel, toch zou ik met jullie niet willen ruilen.

Ondertussen doen zich hier problemen van andere aard voor. De strijd om onze burgermeester gaat nog steeds voort. Vanmorgen stand er in de hele straat aangeplakt: "Ook nu wij zijn bevrijd, willen wij WIJS beleid" Ik vind het reuze goed. We hebben op het ogenblik wijs beleid dringend nodig. 0, het is om razend te worden te weten dat een paar mensen, kleinzielige egoïsten dit allemaal bewerkt hebben. Wat zou onze oude burgermeester al veel voor Schijndel gedaan hebben en nu gebeurt er practisch niets.

Dinsdag 21 November 1944 13 uur 30.

"Hopeloos" is alles. Zo is hier soms de stemming. Wat hadden we ons de bevrijding anders voorgesteld. Als alles maar niet zo kapot, verbrand en gestolen was. Zeker nu het tegen de winter loopt is alles 10 maal zo erg. Ik hoop dat de rest van Nederland niet zo hoeft te lijden. Maar het duurt zo lang. Wij zijn nu al een maand bevrijd en zitten jullie nog met die rotmoffen. Wij hebben ze in die 5 weken goed leren kennen en weten waartoe die honden in staat zijn. Eerst als jullie ook bevrijd zijn zullen wij ons ook pas echt bevrijd voelen. Maar hoelang zal dat nog duren?

Hier krijgen wij de Pioniers die het Vliegveld Schijndel aan gaan leggen net over het spoor. Vanmorgen gingen ze al vlaggen uitzetten.

Zondag hebben we een radio gekregen van mensen die nog geen stroom hebben. We kunnen nu de nieuwsberichten tenminste horen. We krijgen maar 150 watt per avond dus moeten we erg zuinig zijn.

Met het eten is het hier niet al te best, maar klagen mogen we niet. Aardappels zijn er nog wel te krijgen. Suiker hebben we al in geen twee maanden gehad en boter een heel klein beetje. Heel wat vee is gestolen of gedood.

Men zegt dat de spoorlijn bijna klaar is. Ik hoop dat het waar is dan krijgen we misschien gauw kolen, want die zijn er geen, maar alleen nog wat voor bakkerijen etc. Het is hier troosteloos en dat zal van de winter nog wel erger worden. Maar als het dan weer lente wordt en de oorlog afgelopen zal zijn????

Dinsdag 28 November 1944.

Vandaag is een nieuwe wnd. Burgermeester benoemd. Max Mackelenberg uit Den Bosch.

Moeder is gisteren naar Rooij gegaan en is nog niet thuis. Ze zal wel blijven want het weer is zo slecht. Greet en Nicolette vinden het best bij tante Martha. Geen wonder he? Morgen is Riet jarig. Het zal geen prettige verjaardag zijn, evenmin als de a.s. Sinterklaas.

Dinsdag 7 December 1944.

Sinterklaas is alweer voorbij. Voor de kleintjes hebben we nog het een en ander kunnen krijgen maar de groten hebben het nu zonder cadeaux en surprises moeten stellen. Papa heeft alleen wat sigaretten gehad. Toch hebben we ook een gezellige Sinterklaas gehad. Tante Martha en de zuster zijn met 2 Amerikanen hier geweest. De 2 laatste kwamen vorige week Dinsdag voor het eerst hier. Ze brachten Moeder thuis met de jeep. Vrijdagavond waren ze ook weer hier.

Zondagmiddag zijn Hannie en Nout en ik naar Rooij gewandeld en zijn toen met tante Martha, de zuster en Thee en Harrie naar Son, naar de glyders, wezen kijken. Het was slecht weer en we zakten af en toe tot onze enkels in de modder, maar we hadden allemaal goede laarzen aan. Om 5 uur brachten ze ons met de jeep naar Rooij. 's Avonds kwamen Mr. Curry en Mac Kee (zo heten ze) weer bij tante Martha. Het was reuze gezellig geweest. Om twaalf uur brachten ze ons met de jeep naar huis.

Dinsdagavond brachten ze van alles mee: snoepjes, chocolade, suiker, zeep enz. Tante Martha heeft voor van alles gezorgd zodat we niet op een droogje hoefden te zitten. We hebben ervan genoten. Het was lang geleden dat we zoveel heerlijke dingen gehad hadden. Om half drie gingen ze pas naar huis. Toen moesten wij nog alles klaarzetten en afwassen en lagen pas om 4 uur in bed. Mac heeft ons beloofd ons eens te komen halen als de Dacotavliegtuigen de glyders op komen halen. Dat lijkt me erg interessant.

Vandaag hebben Hollandse vliegeniers pakketjes uitgedeeld. Ze hebben in Engeland een inzameling gehouden voor de meest geteisterde gemeenten. Vandaag zijn ze hier gehuldigd. De zwaarst getroffen gezinnen hebben al een pakketje ontvangen, Er zit van alles in: Suiker, rijst, koffie, thee, chocolade en sommige zelfs fietsbanden, schoenen en poppen.

Deze week hebben we per man gehad: een peperkoek, vier ons biskwie, zeep plus gratis een blikje sardientjes, jam, chocolade (beneden de 14 jaar) en we krijgen nog: koffie, suiker en rijst. Het wordt dus al heel wat beter. Het is maar goed dat jullie dit nu nog niet lezen. Het zou hatelijk zijn. Konden we jullie maar helpen, vooral Amsterdam zal verschrikkelijk zijn: geen eten, geen licht, geen kolen, geen gas en dan nog de angst om opgepikt te kunnen worden. Hoe hopeloos moet het voor jullie zijn. En dan te denken dat de bevrijders zo dichtbij zijn, dat een gedeelte van Nederland zelfs al bevrijd is. En wie weet hoelang het nog kan duren. Het weer is nu te slecht voor operaties. Konden we maar een berichtje krijgen. Hoe gaat het met Trees? Ze had het niet slechter kunnen treffen. 0, die akelige onzekerheid en hoe lang nog... Agnes zal ook wel dikwijls gedacht hebben: was ik maar thuisgebleven, maar in Naarden zal het nog niet zo erg zijn, hopen we.

Hier is nog geen nieuwe burgermeester, Harry Jansen heeft bedankt als wnd. Burgermeester en de nieuwe benoemde heeft het niet aangenomen.

Zaterdag hebben ze hier een hongerstaking gehouden. De mensen hadden ook nog niets extra's gehad boter of vet was niet te bekennen. Deze week zijn genoemde rantsoenen pas verstrekt.

Zondag 17 December 1944.

Er zijn alweer 10 dagen voorbij sinds ik het laatst aan mijn dagboek schreef. Veel bijzonders gebeurt hier niet. Er is hier weer een nieuwe wnd. Burgermeester benoemd. De zoveelste. Maar wat kan ons dat eigenlijk schelen. We hadden liever onze oude burgermeester terug.

Woensdagavond zijn Han en ik met Mac en Mr. Curry en nog 3 meisjes uit Rooij en 3 andere Amerikanen naar Eindhoven naar de film geweest. Mr. Curry kwam ons om half zeven halen met de jeep. Om elf uur waren we weer thuis. Het was een film van Charley Chaplin. Hij was wel leuk maar erg oud. Donderdag en Vrijdag is Moeder bij tante Martha geweest. Donderdagavond ben ik ook in Rooij geweest en ben daar blijven slapen. Mac en Mr. Curry waren er ook. Vrijdagavond kwamen ze Moeder weer terugbrengen met de jeep.

A.s. Donderdag zijn we (Hannie en ik) door tante Martha uitgenodigd voor een dinertje. Daar komen ook twee Schotten (met rokjes) en de twee Amerikanen. Nout gaat ook mee. Onze radio is weer weg. Nu horen we niet veel nieuws meer. Hoe zal het toch in het Noorden zijn? Nog steeds geen bericht.

Gisteren zijn hier diverse vliegende bommen over gekomen. In Eerde is er een gevallen. Ook in Eindhoven moeten er 18 doden zijn. Met dat vliegveld wordt het er voor ons niet gunstiger op.

Vanavond komen tante Martha, de zuster, de 2 Amerikanen en 3 van de R.A.F. Ik hoop maar dat het een beetje gezellig wordt. De Amerikanen en de Engelsen kunnen niet te best met elkaar overweg.

Van de week is juffrouw van Breugel-Steenbakkers begraven. Ze was in de kelder tijdens de oorlogsdagen gek geworden. Ze was al een zenuwachtig mens. Ze had 3 of 4 kleine kindjes. Zielig he?

Van de week hebben we een varken gekregen en dat wordt overmorgen geslacht. 400 pond. Nu hebben we tenminste weer eens iets op de boterham. We hadden niets meer. De appels zijn allemaal op. We konden ze niet bewaren omdat ze allemaal afgevallen zijn. Niemand heeft het natuurlijk gewaagd onder de granaatregen af te plukken. De bomen hebben ook veel geleden.

Eerste Kerstdag 1944.

Zalig Kerstfeest wens ik in gedachten aan allen die van ons gescheiden zijn. Wie had dat kunnen denken dat we Kerstmis 1944 in zulk een toestand zouden doorbrengen. Ik hoop maar dat het voor jullie in het Noorden een klein beetje prettig is vandaag. Wisten we maar iets van jullie. Die onzekerheid, geen enkel bericht maakt je soms hopeloos.

Van de week vertelde iemand hier dat het in Amsterdam niet zo erg was als in Nijmegen. Maar ja, kun je dat geloven? Is het waar? Je hoopt het maar.

Af en toe hoor je hier een harde bons. Het kan zijn dat het V1's zijn die Max Blokzijl beloofd heeft onder de naam van Kerstcadeautjes. De laatste tijd komen er nogal eens over en vallen er hier in de buurt ook verschillende.

Dinsdagavond zijn Nout, Hannie en ik met Mr. Curry, Mac en San Francisco (bijnaam) bij tante Martha te gast geweest. Ze kwamen ons om half zes met de jeep halen en brachten tegelijk Greetje en Nicolette mee naar huis. Onze Letty ziet er nu zo lekker uit. Ze heeft lekkere dikke wangen gekregen. Wel vindt ze het hier erg koud, vooral ‘s avonds als ze naar bed moet. Bij tante Martha is het overal lekker warm.

Het avondje met die Schotten is niet doorgegaan daar zij onverwachts weg moesten. Donderavond zijn Mac en Mr. C. hier geweest en Zaterdagavond kwamen ze ons halen om bij tante Martha Harry's verjaardag te vieren. Oom Janus was zelf ook thuis en zelfs genietbaar. Nout was natuurlijk ook van de partij en Truus was er ook.

Gisterenmiddag kwamen Mac en Mr. C. hier om naar Boxtel te gaan, waar ons Hannie moest hockeyen. Ze waren juist binnen toen er twee anderen kwamen om te zeggen dat ze onmiddellijk naar Engeland moesten vertrekken. Je had die gezichten moeten zien. Ze moeten niets van Engeland hebben. Het is jammer, maar het is oorlog.

Vorige week heeft een officier van de R.A.F. gevraagd of ik voor meisjes kon zorgen voor een dansavondje in St. Oedenrode. Het is erg moeilijk. Er zijn verschillende bezwaren, maar van de andere kant moeten wij het onze bevrijders, die toch ook niet voor hun lol hier zijn, een beetje gezellig maken. De meesten staan er anders tegenover, vooral de mannen, het lijkt wel jalousie. Dat de geestelijken er tegen zijn begrijp ik best. Ik heb mijnheer Pastoor ook gevraagd of hij het goed vond, die vond het natuurlijk niet goed. Ik zou het nu veel gemakkelijker en eenvoudiger vinden om niets meer te doen en geen meisjes te vragen, maar ik heb het nu eenmaal beloofd en gun die mensen ook graag een prettige avond. Velen zullen het me kwalijk nemen, maar ik vind het verantwoord en dus doe ik het.

Tante Martha, de zuster en Truus zijn ook uitgenodigd. Het zal me benieuwen hoe het wordt.

Van de week fietste Jaap op een avond naar tante Martha toen er vlak achter hem een V1 neer kwam. Hij werd met fiets en al opgepakt en in een sloot gegooid. Hij weet niet hoelang hij er gelegen heeft en was zo doof als een kwartel in het begin. Hij fietst voor geen 100.000 gulden 's avonds meer naar Rooij, zegt hij.

3 Januari 1945.

Er zijn al 3 dagen van het nieuwe jaar om. In gedachte zijn we heel dikwijls bij jullie: "Hoe zou het in het Noorden zijn?" De vraag die honderden keren per dag in je opkomt, maar nooit eens gunstig wordt beantwoord.

Met Kerstmis hebben we een reuze gezellige avond gehad met de R.A.F. Tante Martha en de zuster waren er ook. 26 December was er ook weer een avondje maar het was niet zo gezellig als de eerste. Er waren te veel meisjes. 's Avonds werden we hier nog aangehouden omdat het een paar minuten over elf was. Ik moest nog veel moeite doen om een bewijs te krijgen dat we allemaal naar huis mochten en daarna moesten we ons 3 dagen 2 maal per dag melden. Enfin dat was niet zo’n ramp………………………………

Ik schrijf dit op 10 Januari want bij de puntjes werd er gebeld en stonden er twee Engelsen die vroegen of er hier een café in de buurt was, ik heb er even mee staan praten en heb ze uitgenodigd om even binnen te komen. Lang zijn ze niet geweest, want die avond hadden we hier een fuif met de K.P. Maas en Waal. Mia en Eim hadden hen ontmoet en hadden gevraagd of ze hier dat fuifje mochten houden. Het was erg gezellig geweest, alleen had het iets te lang geduurd want je mocht niet voor zessen op straat dus moesten ze allemaal hier blijven. Het waren reuze gezellige lui. Ze hebben veel ondergronds werk gedaan toen de moffen nog hier waren o.a. ook de overval hier op het distributiekantoor. Nu hebben ze allemaal dezelfde uniformen aan als de Engelsen.

Met Nieuwjaar en Driekoningen was er ijs en hebben we heerlijk geschaatst.

Per 1 Januari heeft Jan van Roessel het gemeentehuis vaarwel gezegd en ben ik in zijn plaats gekomen. Jan is nu bakker. Hoelang zal ik nog op het raadhuis blijven? Ik hoop niet lang.

Wij vragen wel eens aan de Engelsen wanneer ze van plan zijn naar het Noorden te gaan. Over twee maanden zeggen ze. Wat lang nog en hoe zal het dan zijn? Wij hebben het nu weer goed. We krijgen geregeld 50 gram echte koffie, chocolade, suiker, vet, koekjes, goede Engelse bloem, we hebben een varken geslacht en genoeg aardappels voor de eerste tijd. Peulvruchten krijgen we ook. Zojuist brengt een bakker twee broden, zomaar zonder bonnen en zonder geld. Papa had iets voor hem gedaan.

Vanmiddag lazen we weer iets in de krant over de slechte toestand in het Noorden, dat er geen boter is, geen kolen, geen melk, weinig water en dat die rotmoffen nog van alles meenemen. Ja, hoe dat is weten wij nu ook. Machteloos sta je daar tegenover, je kunt knarsetanden van woede, je moet je bedwingen tegenover die schoften, maar wat zal het voor jullie een zegen zijn als je bevrijd bent en wat zullen jullie het waarderen, nog meer dan wij. Wij waarderen het ook wel, maar wij hebben niet zoveel meegemaakt als jullie. Geef mij dan maar 5 weken granaatvuur. Dat is ook verschrikkelijk erg maar ik zou het toch prefereren boven de positie van Noord-Nederland. Misschien denken niet alle mensen er zo over hier, b.v. niet die nu een kippenhok als woonhuis hebben of in een schuur zitten of mensen die meerdere familieleden kwijt zijn.

De vorige week kwamen er hier ontzettend veel vliegende bommen over. De laatste dagen horen we er bijna geen meer. Gelukkig maar. In den Bosch, Vlijmen en Boxtel zijn er al div. gevallen en telkens vallen er heel veel doden en richten ze ook veel schade aan. Die dingen hebben een ontzettende uitwerking. Ik zou willen dat er gauw een einde aan kwam en Noord-Nederland spoedig bevrijd was. Je denkt zo dikwijls op een dag aan jullie allemaal, vooral telkens als je iets hebt wat je niet had voor de bevrijding of als het hier gezellig is of als je bij de warme kachel zit. Je waardeert alles zodoende wel veel meer, maar jullie zitten ondertussen zonder dat alles en hoelang nog?

Vandaag zitten we zonder elektrisch licht. Ik hoop maar dat het niet al te lang duurt want kaarsen hebben we ook geen meer.

Hier wordt overal druk gezorgd voor het Noorden. Men zegt dat de veehallen in den Bosch al vol voorraad liggen voor het Noorden. Hier zijn ook de klompen gerantsoeneerd om zodoende een voorraad te maken voor het Noorden.

Op het gemeentehuis is het ontzettend druk. Het hoofd loopt je af en toe bijna om. Het Is misschien maar goed ook, dan heb je ook niet veel tijd om te denken want daar schiet je toch niets mee op. We kunnen alleen maar voor jullie bidden want alleen O.L. Heer kan jullie helpen en we hopen maar dat Hij en O.L. Vrouw ook zo goed voor jullie zorgen als voor ons in die angstige dagen.

20 Januari 1945.

Eindelijk weer eens een flink bericht. Nu eens van de Russen. Ik hoop dat ze gauw in Berlijn zitten dat is misschien gauw gebeurd.

Het sneeuwt hier steeds meer. Gisteren was alles zowat weg, maar nu begint het weer opnieuw. Was die winter maar weer voorbij. (…..) Schijndel ziet er maar triest uit. Het puin ligt op de meeste plaatsen nog op straat. De meeste huizen zijn nog maar provisorisch dicht gemaakt.

Het vliegveld is nu klaar en is vandaag het eerste vliegtuig geland. De volgende week komt de R.A.F. hier en vertrekken de Royal Pioniers die het vliegveld gemaakt hebben. Het is nu heel wat anders toen die moffen hier waren. Maar nu is het ook al niet goed. Als je te veel met hen praat of zoals wij eens mee naar de film zijn geweest en met die Amerikanen mee naar tante Martha, dan heb je zoals ze het noemen de "Engelse ziekte". Sommige mensen maken er zich erg druk over. Vooral mijnheer buurman/bakker mag graag daarover van ons kletsen, maar laat hem maar, er gebeurt niets wat Papa en Moeder niet mogen weten. Meestal zijn ze ook hier en die mensen vinden het fijn en zijn er ook reuze dankbaar voor als ze ergens naar toe kunnen waar het gezellig en huiselijk is. Soldiers life is not good zeggen ze allemaal.

Tegenwoordig komt hier een Schots soldaat. Hij heet Jimmy, bij hem thuis zijn ook twaalf kinderen. Zijn jongste zusje dat bijna twee jaar is heeft hij nog nooit gezien maar nu gaat hij Donderdag met verlof naar huis. Hij is gewoon gek van blijdschap. Dat kun jij je nu wel voorstellen is niet Agnes.

9 Februari 1945.

De weken vliegen voorbij. De hele dag heb je het erg druk en bijna geen tijd om te prakkiseren. Voor jullie zal er geen eind aan komen. De bevrijding zal voor het Noorden nog meer betekenen dan voor het Zuiden. Het militaire vervoer is enorm. We verwachten iedere dag het grote offensief. De wegen zijn ontzettend slecht geworden door de vorst en door het zware vervoer. De harde wegen zijn op sommige plaatsen niet meer te vinden. Het is een en al modder.

Die jongens hebben vanmiddag weer eens wat uitgehaald. Met een of andere ontplofbare rommel waren ze aan het spelen. Hoe het precies gegaan is weet ik niet maar wel dat het een klap gaf of er in de buurt een V1 neerviel. Ze waren naast de Iandbouwschool. Onze Rien is aan zijn arm en beide benen gewond. Een jongen van Van Doremalen heeft zijn enkel gewond, een scherf ging door een slagader en kleine scherfjes door heel zijn been. Ze waren al dikwijls gewaarschuwd maar ze zijn onverbiddelijk. Waar ze alles vandaan halen mag Joost weten. Onze Rien heeft nu niet veel praats meer en is bijna doof. Pijn heeft hij nog niet, morgen zal dat wel erger zijn. Een flinke straf, hij zal nu wel voorzichtiger worden. Het gebeurde voor het huis van Zijlmans. Alle ruiten waren daar stuk en zelfs nog gaten in de dakgoot. Het is een wonder dat ze er zo goed afgekomen zijn.

Sinds vorige week Maandag zijn Ronny en Jimmy iedere avond hier geweest. Ik denk niet dat ze vanavond komen, want het is al acht uur. A.s. Zondag gaan ze weg.

Vorige week Zaterdag zou Albert van Dalsum een avond geven: "Adam in ballingschap", maar het ging wegens verkeers- en/of reismoeilijkheden niet door, maar we houden het nog tegoed.

Jaap is alle avonden druk bezig om een tank te maken voor de revue die met vastenavond gespeeld wordt. Iedereen wil ernaartoe. Het loopt storm om de kaartjes.

Af en toe staan er berichten uit illegale bladen in de krant, maar dat is zo algemeen. Je zou zo graag iets van jullie apart horen. Maar hoelang zal dat nog duren? Het lijkt er niet op dat ze voorlopig naar Noord-Nederland gaan, alle verkeer is richting Duitsland.

Roney en Jimmy zijn toch nog gekomen. Henk. Mia, Eim en Nout zijn ook nog even geweest. Zondagavond houden we hier carnaval met de K.P. Maas en Waal. Ik ben benieuwd of ze komen want we hebben 14 dagen niets van hen gehoord. Misschien is de weg slecht of kunnen ze er niet door. But never mind, we amuseren ons toch wel.

Roney en Jimmy beweren dat de oorlog met Duitsland nog 6 weken of twee maanden zal duren. Zou het waar zijn? Zou ik 28 Maart naar Amsterdam kunnen gaan? Je kunt je haast niet voorstellen dat dit nog mogelijk is. Maar je kon je eerst ook niet voorstellen eens bevrijd te worden en nu is het voor ons tenminste, zover, maar toch zullen we er pas ten volle van genieten als jullie ook bevrijd zijn.

Zo dikwijls denk ik aan Trees. Is er een baby? Zou alles goed zijn? Ik ben zo bang. Hier zijn de laatste maanden zo ontzettend veel baby’s gestorven en hoe zal het in Amsterdam zijn? Zeker niet beter dan hier.

Vrijdag 16 Maart 1945.

En nog is het Noorden niet bevrijd. Wat duurt het toch lang. Wel zijn de berichten goed en zegt de krant dat de troepen zich naar Duitsland terugtrekken. Ik hoop maar dat het waar is, dat er tenminste niet meer gevochten wordt. Men zei hier al dat de rest van Nederland zichzelf zou moeten bevrijden, maar wie weet wat er nog allemaal gaat gebeuren.

Gisteren heeft Maria haar Eerste H. Communie gedaan. Het is een aardige gezellige dag geweest en gelukkig ook prachtig weer. Vandaag is het erg triestig en dan komen die smerige V1’s over. Vannacht is er een bij de Heeswijkse brug gevallen, gelukkig geen doden.

De burgermeester en zijn vrouw zijn gisteren ook even wezen feliciteren. Hij gaat er gelukkig weer beter uitzien en heeft nu weer goede hoop burgermeester van Schijndel te worden. Woensdagavond zei hij tegen mij: “voor Pasen zal ik nog wel geen burgermeester zijn, maar wel voor Pinksteren". Ik hoop het en de meeste mensen in Schijndel.

Mia en Eim waren gisteren onze gasten. We aten pas om half zes. ‘s Avond waren mijnheer en juffrouw van Roosmalen hier, Jet en Robert, een van onze piloten vrienden. Hij heeft een snorretje zoals heel veel Engelsen. Ik kan het maar niet mooi vinden. Hans, ik hoop dat jij geen snor laat groeien.

Zaterdag 31 Maart 1945.

(…..) Eergisterenavond is er een V1 op de Steeg gevallen. Dat gaf me een klap. De boerderijen daar hebben heel wat schade, vooral aan pannen en glas. Ook vliegen in de directe omgeving alle deuren en ramen eruit en valt de kalk van de muren door de ontzettende luchtdruk. Vandaag hebben we er nog geen gehoord gelukkig.

Van de week is een kindje van 4 jaar, in het Wijbosch, op een mijn gelopen. In het Wijboschbroek en op de Rooijse Dijk ligt het nog vol mijnen. Gisteren hadden we vrij en ben ik met Mia naar Veghel geweest. Dinsdagmiddag is Mia hier wezen kousenstoppen. We zijn lekker opgeschoten, maar een eind komt er hier toch nooit aan. Vanmiddag heb ik de hele middag zitten stoppen en kan dus weer even vooruit.

Maandag 9 April 1945.

Maandagavond 2 April hebben we een gezellige avond bij Wouters gehad. Dinsdagavond had ik een uitnodiging voor een concert. Woensdagavond zijn we naar Leontientje geweest dat gespeeld werd door de Schijndelse gemengde toneelclub. Het was schitterend. Stientje van Kaathoven had de hoofdrol. Verder speelde mee: Frans van Roessel, Jan Mathijsen, Virgi van Liempd, Mimi Verhoeven, Harrie van der Steen, Toos van den Heuvel en nog 2 anderen. Het is een waar succes geweest.

Donderdagavond hadden we een klassiek concert. Vrijdag toen we van de zangles kwamen zat Roney hier. Dat was een leuke verrassing. Mia, Eim, Jet en Dora waren hier ook. ‘s Nachts heeft hij hier geslapen en Zaterdag om half acht vertrokken. Ze liggen nu in Rees. 's Avonds zijn we bij Wouters geweest met Robert en Des.

Gisterenavond hebben we nog gezellig gedanst met de 3 R.A.F. Reg. Officers. De dagen zijn druk bezet. Overdag is het hard werken maar dat is goed want te veel denken is niet goed, het helpt je ook niets. En toch denk je ieder uur van de dag: Hoe zal het met jullie allemaal zijn?

Gisteren hoorden we dat Kees van Sambeek vorige week Dinsdag met de motor verongelukt is. Je kunt het haast niet geloven. Pas is hij nog hier geweest. Het is verschrikkelijk voor zijn Vader en Moeder. Hij was de enigste zoon en pas 23 jaar. Hij zei altijd tegen mij: "Ik kom er altijd goed vanaf", want hij had al diverse ongelukken gehad en ook veel in gevaarlijke situaties verkeerd toen de moffen nog hier waren. Hij was commandant van de K.P. Maas en Waal. Nu kunnen we alleen nog maar voor hem bidden. Moge God zijn ziel genadig zijn.

17 April 1945.

Onze pilootjes en de R.A.F. Reg. Officieren zijn vertrokken. Het front is te ver van hier voor de spitfire's. We hebben een gezellige tijd met hen gehad. Donderdagavond wilden Mia, Eim, Dora, Jet en wij een brief naar Mien Wouters en Roney en Jimmy gaan schrijven. Eerst was er geen licht en toen we juist begonnen waren, kwamen Des en Geoffrie hier. Des was de volgende dag jarig en zou die dag graag met ons vieren. Dat was o.k. en zo hadden we Vrijdags een gezellige verjaardagsfuif. We hadden onze avondjurken aangetrokken. Dat vonden ze een leuke verrassing. We waren met z'n vieren, allemaal piloten en reuze gezellige lui. Taffie en Bergy, een Moor, waren onze nieuwe vrienden.

Zaterdagavond had de hockeyclub een avondje waarbij Mia, Eim en ik ook uitgenodigd waren. Zondagavond hebben we afscheid genomen van de piloten. Eim (in de omgang Peggie genoemd) had een liedje gemaakt in het Engels, waarbij ze als Tirolerin verkleed was. We hebben ons krom gelachen.

Donderdag 19 April 1945.

Hier is alles stil en rustig nu. Alle piloten zijn haast weg. Anders vlogen de jagers hier de hele dag rond. Nu stijgt er of en toe eentje op. Het leven wordt langzamerhand weer normaler.

Maandagavond hadden we een uitnodiging voor een concert, maar dat is niet doorgegaan en zijn Hannie en ik naar de officiersmess gegaan, later kwamen daar Mia, Eim, Jet en Dora daar ook. Het was echt gezellig en hebben afscheid met champagne gevierd. Dinsdagavond kwam Roney heel onverwachts hier en is hier gebleven tot gisteravond kwart over zes. Ze liggen nog in Rees maar kunnen leder ogenblik verderop moeten. Vanavond komen Bob en Jackson nog even afscheid nemen en gaan morgenvroeg weg. Wat zal het stil worden.

Op het raadhuis is het iedere dag trouwen. Op 1 Mei zelfs vier paartjes. Je snapt niet waar ze allemaal gaan wonen nu er zoveel huizen kapot zijn. Ik ben benieuwd hoe jullie zullen reageren als je alle bekende plaatsen terugziet, of liever gezegd wat je niet meer terugziet.

Toch knapt het al wat op, wij hebben er haast geen erg meer in. Maandagavond kwam oom Co uit Reuver onverwachts hier. Daar was alles uitstekend. Ze zijn met zijn allen drie weken naar Kaldenkirchen geëvacueerd geweest. Konden we van jullie ook maar vast zeggen: "alles uitstekend", maar we zijn er bang voor, heel erg bang.

Zaterdag 29 april 1945.

Nog steeds is het Noord-Westen niet bevrijd. Elke dag zegt de zender: (we hebben onze eigen radio weer terug gekregen) van de strijd in Nederland geen berichten binnen gekomen. Het is om hopeloos te worden. Hoe zal het aflopen met het zenden van voedsel naar het Noorden? Zou daar nog iets van terecht komen?
In Duitsland gaat het uitstekend. Berlijn bijna geheel in handen van de Russen. De 25e hebben de Russen en Amerikanen elkaar ontmoet en in Italië is het zowat aan de kant. Vandaag kwam het bericht dat Himmler wou capituleren tenminste wat betreft de Engelsen en Amerikanen. Hoe zal dat aflopen? En zal de conferentie van San Francisco een vredesconferentie worden? Hier werd die conferentie al spottend genoemd "San Fiasco". Einde dagboek.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Kopie dagboek: 17 september 1944 tot en met 23 oktober 1944 en 29 april 1945
↑ Heemblad Rond die Cluse 26e jaargang nummer 2 bladzijden 7 tot en met 19: 24 oktober 1944 tot en met 19 april 1945

[1] Kopie dagboek: 17 september 1944 tot en met 23 oktober 1944 en 29 april 1945

[2] Heemblad Rond die Cluse 26e jaargang nummer 2 bladzijden 7 tot en met 19: 24 oktober 1944 tot en met 19 april 1945

[1]

[2]

Oorlogsherinneringen van Dora de Wit

Oorlogsherinneringen van Dora de Wit [1][2][bewerken | brontekst bewerken]

Navigatiemenu

Zoeken

Oorlogsherinneringen van Dora de Wit ^[1]^[2][bewerken | brontekst bewerken]